Nghệ Thuật Tạo Hình Ba Chiều Ngoài Phố Chợ

Nghệ Thuật Ngoài Đường trước đây chưa được công nhận là nghệ thuật có tầm vóc. Sau một giai đoạn phát triển và nhờ sự xuất hiện của một số nghệ sĩ mới trên thế giới, nâng cấp nghệ thuật ngoài đường lên hàng nghệ thuật hiện đại và tàng chứa một khả năng đi xa hơn sự dự tính của nghệ thuật hôm nay.

Nghệ Thuật Ngoài Đường xuất hiện trong hai chiều và ba chiều ngay tại những nơi công cộng, trên đường phố, trên tường vách. Hiển nhiên với ý nghĩa, tác phẩm đi sâu vào quần chúng; tác phẩm gần gũi với thưởng ngoạn; tác phẩm "sống" với bình dân hàng ngày. Không phải đi vào bảo tàng viện; không cần chờ đợi ngày tháng năm đến nơi chưng bày; không phải mua vé. Nhưng lại bị sự ngăn cấm của chính quyền vì gây nạn cản trở lưu thông hoặc làm dơ thành phố. Ngoài ra, nghệ thuật này dễ bị lầm lẫn với quảng cáo rẻ tiền. Hoặc được sử dụng để chống đối chính trị. Hoặc do những kẻ ác tâm chỉ muốn tạo ra những điều phi văn hóa.

Nghệ thuật ngoài đường làm đẹp, làm hay hoặc làm tồi những nơi công cộng, còn là một tranh cải chưa ngã ngủ nhưng càng ngày càng thấy xuất hiện nhiều tác phẩm hơn. Nhất là những lần lễ hội được tổ chức cho các nghệ sĩ thực hiện những tác phẩm lớn ngoài đường xá. Nhìn bằng một khía cạnh khác, nghệ thuật ngoài đường đang tranh đấu để chứng minh sự khác biệt giữa nghệ thuật thật sự và sự tồi bại rác rưởi.

Nghệ thuật ngoài đường thể hiện qua nhiều hình thức: Tranh vẽ, chữ viết, tượng, cảnh và những dàn dựng cụ thể.
Có thể nói,nghệ thuật ngoài đường bắt nguồn từ nghệ thuật Graffiti (hình vẽ và viết chữ trên tường cổ). Đã xuất hiện từ đời Cổ Hy Lạp và thời Đế quốc La Mả. Ở Đông phương cũng đã sớm có từ đời khắt chữ trên vách.
Hiện nay, nghệ thuật ngoài đường đã bắt đầu gây ra những chú ý cho giới thưởng ngoạn nghệ thuật cao cấp. Được xếp vào hạng nghệ thuật hiện đại và nhiều nghệ sĩ có tài năng thật sự đã tạo ra nhiều tác phẩm để lại hậu thế.

Đặc tính của nghệ thuật tạo hình ba chiều là tạo cho người xem một ảo giác như thật về một cảnh tượng giống thật hoặc một cảnh tượng siêu thực. Cảnh phải lớn đủ, sâu đủ, rùng rợn đủ, kích thích đủ, tóm lại là gây sự bắt mắt và tò mò của người xem bình thường, chỉ là khách qua đường tình cờ.

Một trong những thành công thương mại của ngành nghệ thuật này là tạo ra những tác phẩm quảng cáo. Bên cạnh những tác phẩm hoàn toàn có tính cách nghệ thuật và văn hóa được liệt vào hàng nghệ thuật mới hiện đại.

Điều quan trọng của nghệ thuật ngoài đường trước hết là nơi xuất hiện của những tài năng chưa có tên tuổi. Nơi có thể xuất hiện những dàn dựng lớn mà một tài năng vô danh có thể thực hiện trong phòng triển lãm hoặc trong bảo tàng nghệ thuật. Một tài năng chưa được giới phê bình nghệ thuật giới thiệu, chưa có cơ quan bảo trợ tổ chức triển lãm, tìm đâu ra nơi trình bày tác phẩm? tìm đâu ra quan khách thưởng ngoạn? Ngoài đường phố lúc nào cũng có người xem. Muốn tác phẩm bao lớn cũng có thể tìm ra một bức vách vừa ý.

Sau đó, nghệ thuật ngoài đường là một biểu dương phản kháng nghệ thuật khoa bảng. Nghệ thuật không cần những giới hạn quá nhiều, quá khắt khe, quá cứng ngắt của giới cao cấp ngồi ghế danh dự của sân chơi nghệ thuật hôm nay.

Tuyển chọn và giới thiệu
Bốn nghệ sĩ tạo hình ba chiều ngoài đường.

1. Manfred Stader
2. Edgar Mueller
3. Eduardo Rolero
4. Kurt Wenner

1. Manfred Stader

Tốt nghiệp trường Stadel Artschool tại Franfurt.
Bắt đầu nghệ thuậtt ngoài đường năm 1980.

Manfred Stader là một trong những nghệ sĩ tạo hình nổi tiếng trong nghệ thuật ngoài đường. Chuyên sử dụng màu sắc nhạt tự chế và vẽ lại những tác phẩm lớn của các bậc nghệ sư như Corregio, Bronzino, Bouguereau và những danh phẩm khác.... Xin tuyển chọn và giới thiệu vài tác phẩm của ông.

2. Edgar Mueller

Sinh 10 tháng 7 năm 1968.
tại Mulheim, Ruhr, Germany
1988 đoạt danh hiệu Maestro Madonnari (bậc sư nghệ thuật ngoài đường) tại The Grazie Festival, lễ hội thế giới cho nghệ thuật này.
Khoảng 25 tuổi, ông bắt đầu đi khắp Âu Châu để thực hiện những tác phẩm ngoài đường. Ông sinh sống bằng nghề này và nghề dạy tạo hình. Ông mở phòng dạy ngay ngoài đường và giúp học viên tạo tác phẩm rất cụ thể từ những danh họa của các bậc họa sư.

Edgar Mueller được xem như một nghệ sĩ tự học và luôn luôn tìm thấy những hình thể diễn đạt mới và tự khám phá con đường riêng của ông. Ông thường tạo ra những tác phẩm chiếm những vị trí lớn. Trước hết tác phẩm này làm chú ý khách qua đường. Rồi người xem bị lôi cuốn tự dấn thân vào tác phẩm. Khách trở thành một phần sống của tác phẩm. Ông dàn dựng tác phẩm vừa bằng tranh vẽ vừa bằng công hiệu của điện tử. Lời nhận xét về Edgar Mueller: "The Master of street painting uses the street as a canvas. If one looks of the right point of view, its three-dimensional painting becomes the perfect illusion. It gets thrilling when the observer runs into the picture. Edgar about the real intention of his work. He offers his audience a scenery, which challenges to proceed. The spectator turns into the protagonist and creative element of the scene offered him". (Bậc thầy của tranh vẽ ngoài đường đã sử dụng đường xá như khung vẽ. Nếu từ một điểm nhìn đúng chỗ, bức tranh ba chiều sẽ cho ta một ảo giác hoàn hảo. Khi thấy người xem chạy vào tranh vẽ, tạo ra cảm giác rùng mình. Ông Edgar Mueller cố ý làm như thật trong tác phẩm của ông. Đưa đến người xem một phong cảnh (cảnh vật) đang khiêu khích mời gọi. Người xem bổng trở thành vai chính để hóa thân nên một thành phần của cảnh tượng mà ông sáng tác).

3. Eduardo Rolern

Người thưởng ngoạn sẽ không tìm thấy tác phẩm của Eduardo Rolero trong những bảo tàng viện hoặc những nơi triển lảm tranh ảnh. Nhưng người ta sẽ tìm thấy khi họ dẫm chân lên trên đường phố.
Ông là người Á Căn Đình nhưng đi khắp những thành phố lớn để dàn dựng những tạo hình siêu thực. Khác hẳn những nghệ sĩ trong cùng ngành nghệ thuật ngoài đường, ông chú trọng về những ý nghĩa bên trong, sâu hơn của những cảnh hình thực tế. Những người xem hòa nhập vào tác phẩm của ông có thú vị như đang ở một thế giới khác. Đôi lúc làm khách qua đường giật mình nếu không chú ý. Bất ngờ có thể thấy mình rơi xuống giữa một cảnh phim kỳ quái. Có lẽ điều thú vị mà người ta nhắc tới tác phẩm của ông là những hình vẽ siêu thực nằm ngay trong lòng của cảnh sống thực tại. Người vật thật và người vật siêu thực có thể hài hòa với nhau tạo ra những chiều sâu khác lạ và cảm nhận bi hài.

4. Kurt Wenner

Sinh ra tại Ann Arbor tiểu bang Michigan, USA
Tốt nghiệp trường Rhode Island School of Design và Art Center College Of Design.
1982 qua Ý học về hội họa và tạo hình.
Người ta cho rằng ông là người đầu tiên mở rộng kỹ thuật về tạo ảo giác vào khởi đầu thập niên 1980 ở Âu Châu. Những tác phẩm đầu tiên của ông về nghệ thuật ba chiều ngoài đường xá được tạp chí National Geographic đang làm tài liệu và cuốn phim tài liệu Masterpieces in Charlk đã ra đời.
1980 ông trình bày tác phẩm ba chiều lần đầu tiên tại Santa Barbara Museum of Art. Ông dạy học và từng lãnh giải thưởng Kennedy Center Medallion về dạy nghệ thuật tạo hình.
Hình ảnh của ông luôn luôn cưu mang một câu chuyện nào đó có nguồn rễ từ cổ điển nhập vào sự diễn đạt của hiện đại. Khiêu gợi người xem phải tìm hiểu ngọn nguồn của cảnh trí. Ông cho rằng tái tạo ngôn ngữ của nghệ thuật cổ điển vào hôm nay có thể nâng cao tri thức của cảm nhận.
Sau 25 năm ở Rome, ông trở lại Hoa Kỳ và những tác phẩm của ông đã lưu hành trên 30 quốc gia. Hiện nay ông viết sách và tiếp tục dàn dựng những tác phẩm ba chiều cho nhiều nơi trên thế giới.

Optical Illusion

Ngu Yên