Trường Hợp Covid-19 Nổi Tiếng Nhất Thế Giới.

Có lẽ không ít độc giả theo dõi trang này đang ở lứa tuổi của Tổng thống Trump, người từ 65 tuổi trở lên, lứa tuổi bị siêu vi Covid-19 đe dọa  nhiều hơn cả. Có thể phụ huynh của nhiều quý vị độc giả cũng nằm trong nhóm này.

Chúng ta biết TT Trump được chích  tĩnh mạch 8 gam một thuốc pha trộn (cocktail)  hai kháng thể đơn dòng hay monoclonal antibodies (an intravenous dose of Regeneron Pharmaceuticals Inc’s dual antibody).

Kháng thể đơn dòng là các kháng thể lấy từ các tế bào lai (hybridoma cells). Các tế bào lai này được tạo thành trong phòng thí nghiệm bằng cách phối hợp một tế bào chuyên môn sản xuất kháng thể với một tế bào bệnh đa u tủy (multiple myeloma cell). Loại kháng thể này rất sạch  và đặc hiệu, được dùng để nhận ra kháng nguyên của virus. Trong trường hợp bệnh Covid-19, các kháng thể (antibodies) này sau khi được chích vào cơ thể người bệnh, gắn vào các kháng nguyên trên các gai (spike) của virus SARS-CoV-2 và không cho virus chui vào tế bào của bệnh nhân (qua các thụ thể/receptors)(xem hình, nguồn NIH).

Trường hợp TT Trump mắc bệnh cũng là một hồi chuông nhắc nhở chúng ta đừng quên là cơn dịch Covid-19 đang còn đe dọa chúng ta và đừng nên hững hờ với các biện pháp phòng ngừa như đeo khẩu trang, giản cách xã hội, rửa tay, sống lành mạnh (giảm cân nếu cần, giảm stress, ăn vệ sinh, ngủ đầy đủ). Và nhớ chích ngừa cúm , nhớ chích ngừa Covid-19 lúc có thuốc. 

Tôi xin tạm dịch bài sau đây đăng trên báo Washington Post của Mỹ ngày 2 tháng 10, 2020 lúc TT Trump vừa mới được nhập viện ở Bệnh Viện Walter Reed, giải thích hoàn cảnh phức tạp của một người lớn tuổi điển hình mắc phải bệnh Covid-19, những yếu tố gây nguy, những biện pháp có thể dùng đến trong môi trường y khoa thuận tiện nhất dành cho bệnh nhân quyền lực nhất thế giới.

 Việc Tổng thống Trump được chuyển vào Walter Reed phản ánh cách tiếp cận thận trọng để điều trị các triệu chứng covid-19 của ông

“Quyết định chuyển Tổng thống Trump đến một bệnh viện quân sự hôm thứ Sáu (2/10/2020) có lẽ phản ánh một bài học về covid-19 đã học được một cách đau đớn trong đại dịch: Các triệu chứng của bệnh nhân có thể trở nặng nhanh chóng, theo các chuyên gia theo dõi trường hợp của tổng thống.

Việc chuyển đến Trung tâm Y tế Quân sự Quốc gia Walter Reed thể hiện mong muốn của các bác sĩ giữ TT Trump được theo dõi chặt chẽ trong một trung tâm y tế, nơi họ có thể cung cấp oxy và các trị liệu khác nhanh chóng nếu cần thiết để điều trị covid-19, căn bệnh do coronavirus gây ra.

Helen Boucher, trưởng bộ phận bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Tufts ở Boston cho biết: “Lý do nhập viện bao gồm quan sát kỹ hơn, trị liệu với oxy và có thể xem xét các trị liệu khác".

Bác sĩ Nhà Trắng Sean P. Conley vào cuối ngày thứ Sáu (2/10) đã đưa ra một tuyên bố cho biết các bác sĩ đã bắt đầu cho TT Trump dùng thuốc kháng vi-rút remdesivir, thuốc đã cho thấy có ích ở mức khiêm tốn đối với một số bệnh nhân.

Các phương pháp điều trị khác có thể bao gồm chất corticoid (steroid) dexamethasone, đã giúp bệnh nhân covid-19 có vấn đề về hô hấp nghiêm trọng, và thuốc làm "loãng" máu (blood thinners)  để ngăn chặn đông máu trong huyết quản.

Trước đó vào thứ Sáu, Chánh văn phòng Nhà Trắng Mark Meadows mô tả các triệu chứng của TT Trump là nhẹ. Vào cuối buổi chiều thứ Sáu, hai người quen thuộc với tình trạng của tổng thống cho biết ông bị “sốt nhẹ, ho và nghẹt mũi, cùng các triệu chứng khác”.

Các bác sĩ của Trump chắc chắn đã theo dõi nhịp tim, mức độ oxy trong máu, nhịp thở và huyết áp của ông kể từ khi ông ấy được chẩn đoán, Priya Sampathkumar, một bác sĩ bệnh truyền nhiễm và người đứng đầu phòng ngừa và kiểm soát nhiễm trùng tại Mayo Clinic (Rochester, Minn.) cho biết. Xu hướng thay đổi trong những kết quả đó rất quan trọng.

Với TT Trump tại Walter Reed, các bác sĩ sẽ có thể nhanh chóng can thiệp nếu, ví dụ, lượng oxy trong máu của ông giảm xuống mức nguy hiểm, thường là dưới 92%, bác sĩ Sampathkumar nói.

“Sau khi chăm sóc bệnh nhân một thời gian, bạn có thể cảm nhận được khi nào bệnh nhân biến chuyển không tốt,” Sampathkumar nói về quyết định chuyển Trump khỏi Nhà Trắng.

Ở một số bệnh nhân covid-19, các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng trong vài giờ, đặc biệt là khi họ gần tuần thứ hai của bệnh. Hiện tượng đó đã làm các bác sĩ ngạc nhiên trong những tháng đầu của đại dịch.

Vào chiều thứ Sáu, Conley cho biết trong một bản ghi nhớ rằng Trump đã nhận được một đợt truyền 8 gram kháng thể đơn dòng (monoclonal antibodies)  do công ty Regeneron sản xuất. Ông mô tả thuốc là "một biện pháp phòng ngừa."

Thuốc này, sự kết hợp của hai kháng thể đơn dòng, được thiết kế để tạo ra sức lực chống lại bệnh tật từ chính cơ thể. Các kháng thể được sản xuất trong phòng thí nghiệm mô phỏng hệ thống phòng thủ của cơ thể, tạo nên một phản ứng nhanh hơn là đợi khả năng sinh học của con người tự tập hợp phản ứng của chính nó.

Hãng Regeneron cho biết loại thuốc này đã được cung cấp cho TT Trump để đáp ứng yêu cầu cho phép "sử dụng nhân đạo" (compassionate use) từ các bác sĩ của tổng thống. Các chương trình như vậy cho phép bệnh nhân nhận được các liệu pháp thử nghiệm chưa được phê duyệt.

Thuốc có tên là REGN-COV2, đang được đánh giá trong một thử nghiệm lâm sàng (clinical trial) giai đoạn cuối để điều trị và phòng ngừa bệnh covid-19.

Leonard Schleifer, giám đốc điều hành của Regeneron, cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên CNN rằng TT Trump "đang ở trong trong một cuộc chạy đua, với hệ thống miễn dịch của ông ấy đang chạy đua chống lại vi rút và nếu vi rút chiến thắng, bạn có thể phải nhận hậu quả thảm khốc." Ông nói, phương pháp điều trị bằng kháng thể được thiết kế để “làm cho nó trở thành một cuộc chiến công bằng hơn”, nhằm “cung cấp cho hệ thống miễn dịch của ông ta đủ sức mạnh để hồi phục hoàn toàn.”

Schleifer nói: “Chúng tôi chỉ đang cố gắng bắt chước hệ thống miễn dịch tự nhiên, hệ thống này chưa sẵn sàng hoạt động” khi vi rút này xâm nhiễm vào cơ thể lần đầu tiên. Ông cho biết phương pháp điều trị được đưa ra dưới dạng một liều duy nhất. Ông từ chối không cho biết liệu bà Melania Trump có được điều trị bằng kháng thể hay không.

Conley cho biết tổng thống cũng đang dùng kẽm (zinc), vitamin D, famotidine, melatonin và aspirin hàng ngày. Famotidine, được sử dụng để giảm sự sản xuất axit của dạ dày, đang được nghiên cứu như một liệu pháp khả thi cho covid-19. Melatonin có thể được sử dụng như một chất hỗ trợ giấc ngủ.

Conley cho biết tổng thống "vẫn mệt mỏi nhưng tinh thần tốt" và đang được đánh giá bởi "một nhóm chuyên gia."

Hiện tại, tuổi cao của TT Trump, 74 tuổi, và phản ứng của hệ thống miễn dịch của ông có thể gây ra một số ảnh hưởng mạnh nhất đến quá trình bệnh của ông. Tác động của Covid-19 có phạm vi khó lường, đi từ không có triệu chứng gì đến tử vong nhanh chóng.

Lộ trình của tổng thống trong 10 ngày tới - hoặc có thể lâu hơn, nếu ông phát triển một phiên bản mở rộng của bệnh - cũng có thể được quyết định bởi liệu ông có hít một lượng lớn vi rút vào sâu trong phổi hay không.

TT Trump, mà nhiều người biết từng phản đối hướng dẫn y tế rằng người Mỹ đeo khẩu trang trong hầu hết các trường hợp, có thể đã khiến bản thân dễ bị tổn thương với hành vi đó khi tiếp nhận một liều lượng lớn coronavirus. Theo phân tích của Washington Post, Covid-19 đã giết chết ít nhất 208.000 người và lây nhiễm cho hơn 7,2 triệu người ở Mỹ.

Những người có vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cũng có xu hướng có kết quả kém hơn. TT Trump nặng 244 pound, khiến ông hơi béo phì với chiều cao 6 feet 3 inch, theo thông tin được Nhà Trắng công bố sau khi khám sức khỏe vào tháng 6. Ông đang dùng một loại statin chữa cholesterol cao, và huyết áp của ông hơi cao.

Tom Frieden, giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh trong chính quyền Obama, cho biết: “Đây là một lời nhắc nhở rằng covid-19 là một mối đe dọa đang diễn ra đối với đất nước chúng ta và có thể xảy ra với bất kỳ ai. “Tìm hiểu thêm về thời điểm Tổng thống Trump và những người mà ông tiếp xúc khi nào là lần cuối cùng họ được thử nghiệm âm tính và khi nào là lần đầu tiên họ được thử nghiệm dương tính sẽ giúp hiểu được sự bùng phát này và hạn chế nguy cơ lây lan thêm”.

Hệ thống miễn dịch của con người, chống lại virus, trở nên kém hiệu quả hơn khi chúng ta già hơn lên. Ngay cả khi tỷ lệ tử vong chung của covid-19 ở Hoa Kỳ đã giảm trong 8 tháng xảy ra đại dịch, gần 80% các trường hợp tử vong đã xảy ra ở những người từ 65 tuổi trở lên. Đàn ông lớn tuổi chết nhiều hơn phụ nữ lớn tuổi.

Graham Snyder, giám đốc y tế phòng chống nhiễm trùng và dịch tễ học bệnh viện tại Đại học Y Pittsburgh, cho biết một người trong độ tuổi của Trump phải đối mặt với nguy cơ nhập viện gấp 5 lần người 18-29 tuổi và nguy cơ tử vong còn cao hơn nữa. Khả năng TT. Trump phát triển các triệu chứng và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng đó cũng tăng lên theo tuổi tác.

Snyder cho biết: “Tuổi tác rõ ràng là yếu tố dự báo mạnh nhất về tình trạng đối phó không tốt với virus. "Khả năng ông ta phát triển các triệu chứng, bao gồm cả tử vong, được dự đoán mạnh mẽ nhất căn cứ trên tuổi của ông ta."

Theo ước tính tốt nhất của CDC, 5,4% những người từ 70 tuổi trở lên mắc bệnh covid-19 sẽ chết. Đối với những người từ 20 đến 49, tỷ lệ này chỉ là hai phần trăm của 1 phần trăm (0,02%).

Không rõ liệu TT. Trump có các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn khác hay không.

Vào tháng 11, ông đã có một chuyến thăm không có kế hoạch đến Walter Reed. Nhà Trắng mô tả đây là một phần hoạt động thường niên của tổng thống, nhưng trong một cuốn sách về TT Trump, phóng viên Michael S. Schmidt của New York Times khẳng định rằng Phó Tổng thống Pence đã sẵn sàng để tiếp nhận quyền lực của TT Trump nếu tổng thống cần một thủ thuật đòi hỏi ông ta được gây mê. PTT Pence cho biết ông không nhớ mình đã được yêu cầu ở thế chờ đợi để sẵn sàng thay thế tổng thống.

Hiện tại, vi rút đã cố thủ được trong cơ thể, các bác sĩ sẽ theo dõi chặt chẽ phản ứng của hệ thống miễn dịch của TT Trump. Nhiều bệnh nhân phải chịu hậu quả tồi tệ nhất lúc trải qua “cơn bão cytokine” (cytokine storm), một phản ứng quá mức của hệ thống miễn dịch có thể tàn phá các mạch máu mỏng manh và dẫn đến tích tụ các chất dịch và gây ra viêm phổi. Nhiều người trong số những bệnh nhân này cần máy thở, thường là trong tình trạng hôn mê do bác sĩ tạo ra, về cơ bản là để máy thở thay cho họ.

Năm đến bảy ngày đầu tiên tính từ sau khi TT Trump bị nhiễm bệnh là rất quan trọng - ngày nhiễm bệnh có thể là một ngày  khó xác định. Đó là khi ông ta có thể phát triển các bệnh viêm phổi, máu đông cục và nhiễm trùng do vi khuẩn,những hiện tượng  đã khiến covid-19 trở nên bệnh chết người, mặc dù một số biến chứng cũng có thể đến sau đó.

“Thông thường, trong tuần đầu tiên, bạn sẽ cảm nhận được mức độ nghiêm trọng của việc này,” Snyder nói. Nhưng một phần khác của sự khó lường của căn bệnh này là tác hại mà nó gây ra cho một số ít người trong tuần thứ hai sau khi nhiễm bệnh và sau đó.

Như đại dịch đã cho chúng ta biết rõ, coronavirus có thể giết chết bệnh nhân hoặc hầu như không có tác động gì. Có tới 40% bệnh nhân có thể không bao giờ có triệu chứng. Một số phục hồi trong vài ngày, trong khi những người “long-hauler” (bị triệu chứng dai dẳng) phải chịu một loạt các triệu chứng - bao gồm khó thở, ho, mệt mỏi, đau và các vấn đề thần kinh - trong nhiều tháng.

Anthony S. Fauci, Giám đốc Viện Quốc gia về Dị ứng và Các bệnh Truyền nhiễm, cho biết ông chưa bao giờ thấy một loại virus nào có hậu quả ở tầm mức rộng rãi như vậy. Đối với hầu hết mọi người, các triệu chứng chỉ nhẹ đến trung bình.

Mức độ nghiêm trọng của bệnh của TT Trump cũng có thể phụ thuộc một phần vào cách ông nhiễm vi rút. Nhiều nhà nghiên cứu tin rằng virus này có thể tồn tại trong không khí - nó có thể bay lơ lửng trên các hạt rất nhỏ được thở ra (aerosol), nhỏ hơn các giọt nước nhỏ văng ra từ đường hô hấp (respiratory droplets), các giọt này thì đủ nặng để rơi xuống và ra khỏi không khí.

Điều đó có thể dẫn đến nhiễm trùng xuống sâu trong phổi và hậu quả nghiêm trọng hơn, nhà dịch tễ học Jeffrey Shaman của Đại học Columbia cho biết. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng đeo khẩu trang có thể giúp ngăn ngừa điều đó.

Albert Ko, nhà dịch tễ học bệnh truyền nhiễm tại Trường Y tế Công cộng Yale, cho biết lượng vi rút truyền sang bệnh nhân - tải lượng vi rút - là một yếu tố quan trọng khác trong sự tiến triển của bệnh. “Đối với nhiều bệnh truyền nhiễm, liều lượng chất gây nhiễm (infecting inoculum) của bạn càng cao, bạn càng có nhiều nguy cơ bị nhiễm bệnh, bạn càng có nhiều nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nặng và tử vong,” ông nói.

“Đó là điều khó dự đoán. Chúng tôi đâu có đo lường số lượng vi rút mà một người nào đó đã tiếp xúc vào thời điểm họ bị nhiễm. "

Amesh Adalja, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm An ninh Y tế Đại học Johns Hopkins, cho biết chăm sóc hỗ trợ để giảm bớt sự khó chịu cũng là một phần của phác đồ y tế điển hình. Những biện pháp đó bao gồm cung cấp đầy đủ nước cho cơ thể và acetaminophen để trị sốt, đau nhức.”

Bác sĩ Hồ Văn Hiền

Ngày 3 tháng 10 năm 2020