"Sống không phải là ký-sinh trùng của thế-gian, sống để mưu-đồ một công-cuộc hữu-ích gì cho đồng-bào, tổ-quốc"

** Phan Chu Trinh **

Tóc Bạc Sớm

Tóc bạc lúc nào tuỳ theo sắc dân. Đối với người da vàng (East Asians), khoảng gần bốn mươituổi. Da trắng khoảng 34-35 t. Da đen, trể hơn khoảng 44-46 t. Chừng 50% chúng ta, tóc bạc đáng kể lúc qua tuổi 50. Nếu người da trắng tóc bạc trước 20 tuổi, da đen trước 30 tuổi và da vàng có lẽ khoảng trước 25 tuổi thì coi như tóc bạc quá sớm (premature greying).

Nguyên nhân:

  • Chúng ta chưa hiểu rõ, có thể yếu tố di truyền quan trọng.
  • Trái với tin tưởng trong dân gian, y giới cho rằng stress không làm cho những sợi tóc đang màu đen , mất màu và trở thành bạc. Chúng ta nghe nói về trường hợp một nhân vật nào đó sáng ngủ giậy, tóc đổi bạc phơ. Như Ngũ Tử Tư ( Wu Zisu , ?-484 TCN) trong Đông Châu Liệt Quốc bị vua Sở theo đuổi, hoàng hậu Marie Antoinette (1755-1793) thời cách mạng Pháp, hay gần đây hơn, bà Barbara Bush sau khi đứa con gái chết vì ung thư.
  • Theo y khoa, màu tóc do sắc tố melanin được sản xuất bởi các tê bào melanocyte ở matrix trong nang lông/tóc (hair follicle) dưới chân tóc. Nếu các tế bào này không hoạt động hay chết, vì không có sắc tố, tóc được sản xuất ra từ nang lông/tóc sẽ trắng, bạc. Một khi một phần sợi tóc đã thành hình, phần sợi tóc là một bộ phận chết nên không thể đang từ tóc có màu đổi sang màu trắng được.
  • Hiện nay, người ta giải thích như sau: một số đang sẳn có tóc muối tiêu- vừa có tóc có màu xen lẫn với tóc không có màu, nang tóc ở gốc sợi tóc "bạc" (không có màu) chịu đựng stress tốt hơn. Lúc stress, hay một biến cố nào đó tác dụng trên hệ thống tự miễn nhiễm, làm hư hại các nang tóc, các sợi tóc có màu rụng đi, để lại toàn tóc bạc. Do đó màu của bộ tóc (chứ không phải từng sợi tóc) có thể thay đổi nhanh chóng, trong vài ngày, tuần hay vài tháng ( diffuse alopecia areata).
  • Thiếu vitamin B12 (B12 trong thịt, trứng , sữa; bịnh dạ dày vì giải phẩu hoặc thiếu chất intrinsic factor , bịnh ruột làm hấp thụ kém có thể gây ra triệu chứng thiếu vitamin B12), rối loạn cơ năng tuyến não thuỳ (pituitary gland, dưới đáy não, là nơi điều khiển cơ năng nhiều tuyến nội tiết như tuyến thượng thận [adrenal], tuyến giáp [thyroid], tuyến sinh dục [gonads]), rối loạn tuyến giáp (cường giáp [hyperthyroidism], suy giáp [hypothyroidism], bịnh Graves, bịnh Hashimoto: tuyến giáp sưng do các kháng thể tự miễn nhiễm [auto-antibodies]).
  • Bịnh bạch biến (vitiligo): những vùng da mất sắc tố
  • Trước đây, người ta nghi bịnh xương xốp (osteoporosis, mật độ xương thấp) đi đôi với tóc bạc sớm, tuy nhiên một khảo cứu ở California năm 2007 cho thấy không có liên hệ giữa mật độ xương và tóc bạc.

 

15Dhvhien --- tbs1

Figure 1: Nang lông/tóc (hair follicle) dưới chân tóc (hair); (sebaceous gland : tuyến bã nhờn). Trong nang tóc, sợi tóc được tạo nên bởi những tế bào của hair matrix, trong đó có melanocyte (sinh ra melanin là sắc tố). Những tế bào sinh sản rất nhanh, nên dễ bị tác dụng của xạ trị (irradiation) hoá trị liệu, làm rụng tóc.

(Credit: BruceBlaus; from Wikipedia)

Nói chung, trừ trường hợp ngoại lệ, tóc bạc sớm không có nghĩa là có vấn đề sức khoẻ.

Y học không có giải pháp làm cho tóc đổi màu.

15Dhvhien --- tbs2

Figure 2: Hà thủ ô (Fo-ti, he-shou-wu, polygonum multiflorum)

(source: traingingandfitnessblog)

Trong đông y hà thủ ô (Fo-ti, he-shou-wu, polygonum multiflorum) được cho là có khả năng làm tóc đen, phục hồi sinh lực tuổi trẻ.Tuy nhiên theo Wikipedia có thể gây độc gan do hiện diện dẫn chất (derivative) của anthroquinone. Có 3 trường hợp được công bố, một thuốc hà thủ ô sản xuất ở Trung Quốc Shou-Wu-Pian gây ra viêm gan cấp tính (acute hepatitis). Thiết tưởng, nếu muốn dùng, cần được những chuyên viên về đông y hướng dẫn, nhất là foti có tác dụng estrogen (sex hormone nữ) và được dùng cho người phụ nữ sau khi mãn kinh, có thể có tác dụng không tốt cho người ung thư vú, buồng trứng, tử cung, tuyến tiền liệt.

Người tóc bạc nhuộm tóc, hoặc chấp nhận tóc mình bạc và tóc bạc có vẻ đẹp riêng của nó. Có thể đổi kiểu tóc cho thích hợp với tóc bạc (như cắt ngắn và gọn).

BS Hồ Văn Hiền

Ngày 12 tháng 5 năm 2014

Ref:

(1) Premature graying: Reasons and options

http://www.webmd.com/beauty/hair-nails/abcs-premature-graying?page=1

(2) Fo-ti by Cathy Wong, ND

http://altmedicine.about.com/od/herbsupplementguide/a/FoTi.htm