Cảnh Báo Mới Nhất Về Bệnh Phổi Do Thuốc Lá Điện Tử

 

Theo CDC, cho đến nay có 33 người chết và gần một ngàn rưởi 19Dhvhcb1trường hợp viêm phổi do hít thuốc nicotin bằng hơi qua các thiết bị điện tử, nói chung là "vaping" (vapor có nghĩa là hơi).

Trước đây tôi đã có đăng bài cảnh báo về vấn đề này (1). Nay xin lược dịch một bài cảnh báo mới xuất hiện trên báo Wall Street Journal. Báo này của Phố Wall, trung tâm tài chính Mỹ, lên tiếng về vấn đề này chứng tỏ tầm quan trọng của nó không những về y khoa mà trên toàn bộ xã hội Mỹ.

(https://langhue.org/index.php/y-hoc-thuong-thuc/bai-lien-quan-y-hoc/y-hoc-thuong-thuct/19375-binh-pho-lien-he-voi-dieu-thuoc-dien-tu-bs-ho-van-hien)

Bác sĩ Hồ Văn Hiền

Các viên chức y tế đang điều tra hàng trăm trường hợp được xác nhận và trường hợp có thể mắc bệnh phổi ở Hoa Kỳ liên quan đến vaping và thuốc lá điện tử, và hơn một chục người đã chết. Nhiều bác sĩ và quan chức y tế đang kêu gọi mọi người ngừng vaping trong lúc còn đang điều tra. Tổng thống Trump cho biết chính quyền có kế hoạch cấm tất cả các sản phẩm vaping không phải thuốc lá và có mùi thơm (non-tobacco-flavored vaping products) ra khỏi thị trường. Đây là những gì các quan chức y tế biết được cho đến nay về tình trạng này:

19Dhvhcb2

Fig2: Các thiết bị "hít hơi" vaping (thuốc lá điện tử) bị tịch thu, rất đa dạng, tại một trường trung học vùng quê bang Indiana. (Source: LEIGH DENOON/SIDE EFFECTS PUBLIC MEDIA)

Các triệu chứng như thế nào?

Bệnh nhân có một loạt các triệu chứng hô hấp, bao gồm ho, khó thở và đau ngực. Nhiều người cũng có các triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn, nôn hoặc tiêu chảy. Sốt, mệt mỏi và giảm cân cũng đã được báo cáo. Đôi khi các triệu chứng phát triển nhanh chóng trong một vài ngày, hoặc chúng có thể phát triển chậm trong vài tuần. Hầu hết bệnh nhân cũng có số lượng tế bào bạch cầu cao trong máu, một dấu hiệu cho thấy hệ thống miễn dịch cơ thể ở mức báo động cao.

Tại sao những triệu chứng này xảy ra bây giờ? Bệnh này có mới không?

Các quan chức y tế nghĩ rằng phần lớn các trường hợp đã xảy ra trong vòng vài tháng qua. Có thể tình trạng đã xảy ra trước đây và chỉ đến bây giờ mới được công nhận là có liên quan đến vaping, nhưng nhiều nhà khảo cứu tin rằng có khả năng nó được gây ra bởi một thứ gì đó mới, chẳng hạn như phụ gia hoặc độc tố trong các sản phẩm hoặc thiết bị dùng lúc vaping.

Những bệnh phổi này nghiêm trọng như thế nào?

Bệnh nhân có thể hồi phục sau vài ngày hoặc vài tuần, nhưng nhiều người cũng cần thở máy (ventilator) hoặc đặt ống nội khí quản, nghĩa là họ có một ống được đưa vào khí quản để giúp họ thở. Một số bệnh nhân thậm chí phải cần được cung cấp oxy qua màng ngoài cơ thể, (Extracorporeal membrane oxygenation hoặc ECMO), bằng cách sử dụng máy bơm máu ra ngoài cơ thể và oxy được cung cấp cho máu qua một màng phổi nhân tạo để cho phép tim và phổi nghỉ ngơi.

Nguyên nhân gây ra bệnh phổi này?

Trong khi nguyên nhân đích xác vẫn chưa rõ ràng, các bác sĩ cho biết một số loại phơi nhiễm với hóa chất liên quan đến vaping hoặc sử dụng thuốc lá điện tử có thể gây viêm hoặc tổn thương ở phổi.

Nhiều bệnh có liên quan đến các sản phẩm liên hệ với cần sa, cụ thể là THC, hoặc tetrahydrocannabinol, một hóa chất trong cần sa được biết là có tác dụng tâm sinh lý. Nhiều bệnh nhân báo cáo đã từng sử dụng sản phẩm chứa nicotine cũng như THC, và một số bệnh nhân báo cáo chỉ dùng các sản phẩm vaping có nicotine mà thôi. Một phần lớn các sản phẩm THC là bất hợp pháp và được cung cấp từ bạn bè, thành viên gia đình, các nhà phân phối bất hợp pháp, mua qua internet hoặc các nguồn khác, theo các quan chức y tế.

Tuy nhiên, các quan chức y tế chưa liên kết bất kỳ chất hoặc sản phẩm đặc thù nào với các bệnh phổi này và không có sản phẩm nào có liên quan đến tất cả các trường hợp. Bản thân các tình trạng viêm và các tổn thương cũng không hoàn toàn giống nhau, khiến một số bác sĩ tin rằng các bệnh tuy liên quan với nhau có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, và những nguyên nhân này đều liên hệ đến vaping.

Viêm phổi dạng mỡ (lipoid pneumonia) là gì, và nó liên quan đến bệnh vaping như thế nào?

Viêm phổi dạng mỡ (lipoid pneumonia) là một phản ứng viêm xảy ra sau khi hít phải chất béo (mỡ) hoặc dầu. Một dấu hiệu của tình trạng này là sự tích tụ chất béo trong phổi, đã được tìm thấy ở một số bệnh nhân.

Tuy nhiên, không phải tất cả bệnh nhân vaping được nghiên cứu đều có tích tụ chất béo trong phổi liên quan đến viêm phổi. Sean Callahan, trợ lý giáo sư tại Đại học Y tế Utah, cho biết, chất béo tích tụ trong phổi cũng có thể là kết quả của tình trạng viêm do một số loại tổn thương phổi khác.

Chữa bịnh như thế nào?

Các triệu chứng trông giống như nhiễm trùng hoặc viêm phổi, vì vậy đôi khi các bác sĩ trước tiên cho bệnh nhân dùng kháng sinh để chống nhiễm trùng. Tuy nhiên, thuốc kháng sinh không giúp khắc phục các triệu chứng và các bác sĩ thường phát hiện ra rằng bệnh nhân không thực sự bị nhiễm trùng.

Đối với một số bệnh nhân, tạm dừng vaping và để cho hiện tượng viêm tự nó dần dần tan biến. Các bác sĩ cũng cho biết một số thành công khi sử dụng corticosteroid, là thuốc thường được sử dụng để giảm các phản ứng dị ứng và các chứng viêm khác.

19Dhvhcb3

Fig 3: Một thiếu niên suýt mất mạng, tuyên bố vaping đã hủy hoại phổi của mình, đã bắt đầu một chiến dịch để cảnh báo mọi người về sự nguy hiểm của thuốc lá điện tử - tất cả trong khi cô nằm trên giường bệnh viện.

Simah Herman, 18 tuổi, đã chia sẻ những hình ảnh cô cầm những dấu hiệu viết tay trên Instagram, khi thiếu nữ bang California đang phải thở bằng máy sau khi bị suy phổi.

Một hình ảnh khác cho thấy cô đang trong "tình trạng hôn mê với mục đích y khoa" (medically induced coma), do bác sĩ cố tình tạo ra với mục đích điều trị, để cơ thể bịnh nhân có thể thở theo máy thở dễ dàng hơn, giảm bớt đau đớn và kháng cự (Amelia Ward)

 

Tôi có nên ngừng sử dụng thiết bị vape hoặc thuốc lá điện tử?

CDC khuyến nghị mọi người nên cân nhắc ngừng sử dụng các thiết bị vaping hoàn toàn, trong khi FDA đang kêu gọi mọi người tránh sử dụng đặc biệt các sản phẩm có chứa THC. Cả hai cơ quan đều kêu gọi mọi người không mua bất kỳ sản phẩm vaping bất hợp pháp hoặc sửa đổi các sản phẩm được mua hợp pháp. Một số tiểu bang, thành phố và các tổ chức y tế cũng đã cảnh báo công chúng ngừng vaping hoặc sử dụng thuốc lá điện tử.

Tôi sử dụng các sản phẩm vaping có chứa THC từ một cơ sở cần sa y tế được nhà nước cấp phép, được dùng để điều trị một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Tôi có nên dừng điều trị?

Bạn nên hỏi một chuyên gia y tế về một biện pháp điều trị khác để thay thế. Trong khi nhiều trường hợp bệnh có liên quan đến các sản phẩm bất hợp pháp, một trường hợp bịnh nhân chết ở Oregon đã mua cần sa từ hai nhà bán lẻ cần sa được cấp phép.

Ở New York, không có sự kiện bất lợi nào liên quan đến chương trình dùng cần sa trong mục đích y tế được chính phủ kiểm soát, nhưng ủy viên y tế tiểu bang kêu gọi bệnh nhân sử dụng cần sa y tế tham khảo ý kiến của người chăm sóc sức khỏe cho họ và cố gắng tìm giải pháp thay thế cho vaping trong khi cuộc điều tra đang diễn ra.

Tôi có thể phát bệnh do vaping nếu tôi đã bỏ vaping vài tháng trước không?

Bệnh nhân cho đến nay báo cáo từng vaping trong vòng 90 ngày trước khi phát triển các triệu chứng. Nếu bạn đã vape trong vòng 90 ngày qua hoặc đang tiếp tục vape, bạn nên theo dõi sức khỏe của mình để nhận ra các triệu chứng.

Tôi đã được chẩn đoán viêm phổi. Tôi có nên cho bác sĩ của tôi biết rằng tôi dùng vaping?

Có, nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng viêm phổi nào, điều quan trọng là phải thông báo cho người chăm sóc sức khỏe cho bạn biết về bịnh sử của bạn, bao gồm cả việc sử dụng thuốc lá hoặc thuốc lá điện tử.

Ngày 19 tháng 10, năm 2019

Bác sĩ Hồ Văn Hiền

Tạm dịch: What We Know About Vaping-Related Lung Illness

Doctors, officials urge people to stop vaping as they investigate more than a dozen deaths, hundreds of potential cases of pulmonary illness

By Brianna Abbott

Updated Oct. 3, 2019 12:47 pm ET; in The Wall Street Journal)

https://www.wsj.com/articles/what-we-know-about-vaping-related-lung-illness-11568194202