"Sống không phải là ký-sinh trùng của thế-gian, sống để mưu-đồ một công-cuộc hữu-ích gì cho đồng-bào, tổ-quốc"

** Phan Chu Trinh **

 

COVID-19 và Mùa Tựu Trường

 21bhvhcov1

Sắp đến mùa tựu trường ở Mỹ và đa số các học khu sẽ mở cửa trường cho học sinh đi học tại lớp (in-class), không còn học trực tuyến như trên một năm qua. Hai diễn biến quan trọng liên hệ là thuốc chích ngừa COVID-19 nay đã được chích phổ biến trong dân chúng Mỹ và biến  thể  Delta của vi rút gây bệnh COVID-19 gây bệnh nặng hơn, dễ lây lan hơn đang làm tràn  khắp nước Mỹ.

Theo phân tích của báo Washington Post, tính đến thứ Năm 12 tháng 8 này, 1.785 trẻ em bị nghi ngờ hoặc được xác nhận mắc bệnh Covid-19 đã phải nhập viện trên toàn quốc.  Bang Florida dẫn đầu cả nước về số ca nhập viện ở trẻ em - với 247 trẻ mắc bệnh Covid-19 nhập viện vào tuần trước, tỷ lệ 35 ca mới nhập viện mỗi ngày.  Các bác sĩ tại các bệnh viện nhi lớn cho biết gần như tất cả bệnh nhân của họ đều chưa được tiêm chủng.  Hoặc là trẻ dưới 12 tuổi và chưa đủ điều kiện để tiêm ngừa coronavirus, hoặc thanh thiếu niên chưa chịu chủng ngừa.  Mặc dù những con số này vẫn chỉ là một phần nhỏ so với  số ca nhập viện của người lớn - và ca tử vong ở trẻ em vẫn còn hiếm - nhưng chúng đại diện cho tỷ lệ nhập viện mới ở trẻ em cao nhất so với bất kỳ thời điểm nào trong đại dịch.  Và càng ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy ngay cả những trường hợp nhiễm trùng nhẹ hoặc không có triệu chứng ở trẻ em cũng có thể dẫn đến bệnh có  hậu quả kéo dài ("long haul illness", "long Covid") giống như ở người lớn. (Washington Post 13/8/2021)

Biến thể Delta

Cho đến khi biến thể Delta lan tràn thế giới, hầu hết các chuyên gia đều tin rằng trẻ em ít bị nhiễm coronavirus hơn các bệnh khác. Tuy nhiên, hiện nay, các trường hợp COVID ở trẻ em đang tăng mạnh. Hàn Lâm Viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) cho biết trong 2 tuần cuối cùng của tháng 7, số trường hợp mắc bệnh ở trẻ em tăng từ 39.000 lên 72.000. Và trong khi vẫn còn quá sớm để biết chắc chắn, một số chuyên gia đang thấy những dấu hiệu cho thấy Delta tấn công trẻ em nhiều hơn so với coronavirus ban đầu, với nhiều trẻ em phải nhập viện hơn. CDC đang thu thập bằng chứng để phân tích.

Các đợt bùng phát (outbreaks) liên quan đến trại hè đã nêu bật những thách thức mới của Delta. Điều rất  quan trọng, trẻ em có thể mang virus Delta trở về nhà và lây nhiễm cho các thành viên khác trong gia đình.

Những người bị nhiễm biến thể Delta có thể mang lượng virus nhiều gấp 1.000 lần so với các phiên bản trước đó và việc trẻ em mang nó từ trường về nhà  trở nên đáng lo ngại hơn. Tại một số địa điểm, bao gồm các trường học ở Arizona, Georgia và Mississippi, nơi năm học đã bắt đầu và mang khẩu trang là tùy theo mình chọn (optional), các đợt bùng phát COVID-19 mới đã buộc phải đóng cửa tạm thời hoặc cách ly.

Tuy nhiên dữ liệu cho thấy nếu những đứa trẻ đi học lại và được đề phòng thích hợp - nghĩa là đeo khẩu trang và giãn cách xã hội, nếu có thể - và  tiêm vắc-xin cho  người lớn làm việc trong trường, hầu như sẽ không có sự lây truyền nào xảy ra.

Nhiều nghiên cứu dựa trên năm học trước cho thấy rằng khi các học khu sử dụng kết hợp một số biện pháp giảm thiểu, bao gồm đeo khẩu trang cho mọi người, giữ khoảng cách, thoáng khí hay thông gió tốt (ventilation, mở cửa , quạt máy, mở hé cửa kính xe bus)  và rửa tay, tỷ lệ lây truyền bệnh trong trường học thường thấp hơn so với cộng đồng địa phương.

Những vách ngăn  Plexiglas, lau sạch mọi thứ, thậm chí ngồi cách nhau 6 feet trong lớp học không quan trọng bằng  hệ thống thông gió thích hợp, vì nếu không virus sẽ lan ra khắp phòng và được hít vào phổi. Những yếu tố  chính giúp xử lý COVID là lọc không khí, thông gió và khẩu trang.

Theo CNN, 12 trong số 20 khu học chánh lớn nhất nước Mỹ đã công bố quy định về đeo mặt nạ cho học sinh và nhân viên. Tám học khu lớn  còn lại thuộc về  Florida và Texas, những nơi đã từ chối ra những chỉ thị chung phải theo (mandate).

Vấn đề vắc-xin

Một cách quan trọng để bảo vệ trẻ em dưới 12 tuổi (là những người cho tới bây giờ không đủ điều kiện tiêm vắc-xin COVID-19), là cho mọi người xung quanh trẻ (nếu đủ điều kiện) phải được chủng ngừa.

Theo sự cho phép sử dụng khẩn cấp của FDA, vắc-xin đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả trong việc ngăn ngừa các trường hợp nặng, nhập viện và tử vong, nhưng rất ít khu học chánh đã ra chỉ thị (mandate) bắt buộc tiêm chủng cho người lớn. Thành phố New York sẽ yêu cầu tất cả nhân viên trường công phải được chủng ngừa hoặc sẽ phải xét nghiệm (test) hàng tuần. Các trường công lập ở Los Angeles sẽ thử nghiệm (test) nhân viên và học sinh  hàng tuần, nhưng sẽ không có quy định bắt buộc chích  vắc xin.

Bộ trưởng Giáo dục Miguel Cardona cho biết 90% giáo viên Hoa Kỳ đã được tiêm chủng. Và người đứng đầu một trong những công đoàn giáo viên hàng đầu của quốc gia vào Chủ nhật đã kêu gọi tiêm chủng bắt buộc cho giáo viên, nhất là trong lúc chưa có vaccine được FDA phê chuẩn cho trẻ em dưới 12 tuổi.

Tính đến ngày 5 tháng 8, gần 8 triệu trẻ em từ 12 đến 17 tuổi ở Hoa Kỳ đã được tiêm chủng đầy đủ, có nghĩa là họ đã tiêm liều thứ hai ít nhất 2 tuần trước. Nghe có vẻ là một con số lớn, nhưng số này chưa đến một phần ba  số 25 triệu trẻ em của Mỹ đã  đủ tuổi để tiêm vắc-xin trong lúc nhiều nơi trong nước Mỹ đã đến ngày tựu trường.

Nếu tất cả các chính sách đều dựa trên cơ sở khoa học, thì việc yêu cầu tiêm chủng là rất hợp lý.  Nhưng trong bối cảnh chính trị hiện nay, ra chỉ thị chích ngừa  vắc-xin (vaccine mandate) không đơn giản. Theo dữ liệu gần đây, 58% trong  số người Mỹ nói rằng họ chắc chắn sẽ không tiêm vắc-xin là đảng viên Đảng Cộng hòa và mọi tiểu bang cấm đeo mặt nạ hoặc bắt buộc tiêm vắc-xin đều do các thành viên của GOP lãnh đạo.

Theo báo The New York Times, FDA đang đặt mục tiêu hoàn thành quy trình phê duyệt cuối cùng cho vắc xin Pfizer vào đầu tháng 9, và như thế có thể đưa ra các chỉ thị bắt buộc chích ngừa dễ dàng hơn, vì hiện nay nhiều người nại lý do thuốc vaccine chỉ được FDA chấp thuận tạm thời cho tình trạng khẩn cấp. Và hy vọng việc cấp phép sử dụng khẩn cấp cho trẻ từ 5-12 tuổi hy vọng sẽ đến cuối năm 2021 và trẻ dưới 5 tuổi sang năm 2022.

Trở lại trường học

Trong khi sự hiểu biết của chúng ta về vi-rút và biến thể Delta dường như thay đổi hàng ngày, thì ngày tựu  trường đã đến. Dưới đây là những gì bạn có thể làm để bảo vệ con mình:

  1. Bất kể khu học chánh của bạn có quy định đeo mặt nạ hay không, hãy yêu cầu con bạn đeo khẩu trang. Bạn cũng nên đeo khẩu trang khi ra khỏi nhà.
  2. Cho trẻ em trên 12 tuổi đi tiêm chủng càng sớm càng tốt.
  3. Tùy theo tình hình dịch bệnh mỗi địa phương và tuỳ theo khu học chánh (school district) sẽ có những biện pháp khác nhau. Phụ huynh cần tìm hiểu và theo dõi tình hình dịch bệnh, liên lạc với các phụ huynh khác trong hoàn cảnh tương tự và tham khảo với bác sĩ nhi khoa của mình để có hành động thích hợp, nhất là trường hợp mình không thoải mái với cách tiếp cận hay quyết định của học khu địa phương. Học ở trường đem lại rất nhiều lợi ích - liệu những lợi ích đó có lớn hơn các rủi ro hay không là một quyết định cá nhân của gia đình. Trẻ em cũng cần có sinh hoạt bạn bè; phụ huynh có thể lập một nhóm hay “tổ” các gia đình cùng “chí hướng” (“COVID pod”) , trong đó tất cả mọi người nếu đủ điều kiện đều được tiêm chủng, mang khẩu trang và tránh các hành vi có nguy cơ cao.

Nên nhớ rằng những gì chúng ta biết về virus bệnh COVID-19 đang được cập nhật liên tục, vì vậy các nguyên tắc và khuyến nghị vẫn có thể thay đổi.

Bác sĩ Hồ Văn Hiền

Ngày 13 tháng 8 năm 2021

Tham khảo:

1)Back-to-School and COVID: What You Should Know

https://www.medscape.com/viewarticle/956263#vp_1

2)https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/groups/expect-school-child-care.html