Ngang Qua Đèo Hải Vân

Hải Vân Quan, đang được tôn tạo để trở thành một thắng cảnh (2023).

Sau khi rời Đà Nẳng thẳng tiến lên đèo Hải Vân để vào Huế, theo con đường đèo khá dài khoảng 20 km quanh co ngoạn mục. Từ đỉnh đèo cao khoảng 500 m, một bên là vách núi Bạch Mã, một bên là biển Đông bát ngát tuyền một màu xanh biếc! Nhìn xuống triền núi ẩn hiện cung đường dưới thảm cây rừng trùng điệp là điểm nhấn cho những ai thích môn nhiếp ảnh, hoặc thu húc nhiều tay phượt thủ thích trãi nghiệm cảm giác vi vu uốn lượng theo đường đèo quá đẹp có 1 không hai.

Đỉnh đèo nơi đây là điểm phân chia địa giới hai tỉnh Quảng Nam và Đà Nẳng, ngoài ra còn là di tích lịch sử quan trọng trong cuộc Nam tiến mở mang bờ cõi. Theo sử liệu, năm 1306 vùng đất khu vực đèo Hải Vân thuộc vương quốc Champa thuộc hai Châu Ô và Châu Rí. Đèo Hải Vân là biên giới giửa hai nước Champa (Chiêm Thành) và Đại Việt (Việt Nam) nên còn có tên là Ải Vân Quan, vua Champa là Chế Mân cắt phần đất này làm sính lễ cầu hôn cưới công chúa Huyền Trân. Từ đó trong dân gian có câu ca dao:

“Tiếc thay cây quế giửa rừng
Để cho thằng Mán thằng Mường nó leo”!

Từ đĩnh đèo nhìn về phía xa là thành phố Đà Nẳng.

Thời nhà Nguyễn đèo Hải Vân là điểm phân chia giửa Thừa Thiên và Quảng Nam. Qua thời Pháp thuộc dẫn đến thời VNCH con đường đèo ngoằng nghèo hiểm trở chỉ có 1 luồn xe nên suốt thời kỳ này lưu thông qua đèo phải đi qua 3 trạm điều tiết xe đi theo từng đoàn và 1 chiều. Có 3 trạm, bắt đầu từ trạm Liên Chiểu lên đèo phía Đà Nẳng, trạm tại đỉnh đèo và trạm cuối đèo ở khoảng vịnh Lăng Cô về phía Huế. Đến năm 1966, đèo Hải Vân được quân đội Hoa Kỳ mở rộng 2 luồn xe lưu thông dễ dàng đến Đà Nẳng. Đến năm 2005, đường hầm Hải Vân được khai trương lưu thông Bắc Nam rất thuận tiện, đi từ Đà Nẳng ra Huế không qua đèo đường ngắn hơn và thời gian cũng giảm được khoảng 30 phút.

Từ đỉnh đèo Hải Vân đi Đà Nẳng khoảng 25 km, ra Huế khoảng 75 km. Nếu đi theo đường lên đèo Hải Vân quanh co hiểm trở nhưng được ngắm một thắng cảnh ngoạn mục là lựa chọn ưa thích của nhiều du khách.

Ngày nay (năm 2024) Hải Vân Quan được hoàn chỉnh việc trùng tu di tích lịch sử này trở thành một thắng cảnh.

Vịnh Lăng Cô, dưới chân đèo về phía Huế.

Hải Vân thật hùng vĩ ngoạn mục khi xưa vua Lê Thánh Tông ngang qua đây từng làm bài thơ cảm tác mệnh danh nơi đây là “Thiên hạ đệ nhất hùng quan”.

Để ghi dấu kỳ quan đất nước vua Minh Mạng cho thực hiện 9 cái đỉnh đồng gọi là Cửu Đỉnh, trên đó Dụ Đỉnh khắc ghi Hải Vân Quan là 1 trong số các cảnh quan trên đỉnh thứ 8 đặt trong sân Thái Miếu tại Cung đình Huế.

Đèo Hải Vân từng được Jeremy Clarkson người MC đài truyền hình Top Gear (Anh Quốc) trên trang Instagram bình chọn là 1 trong 10 cung đường đèo ven biển đẹp nhất thế giới”.

Lê Hữu Uy
(Kỷ niệm chuyến đi Miền Trung - Nov 2023)