Sớ Táo Quân

Cuối Năm Tân Sửu

 

Năm Sửu sắp qua,

Cứ nghĩ mình già,

Thôi không đi nữa,

Thời buổi đại dịch,

Ai dám đi xa,

Hàng không, hỏa xa

Cancel đủ kiểu

Bước lên máy bay,

Nào là hộ chiếu

Ngóng đợi hụt hơi

Lại thêm passport

Chích ngừa Cô Vít

Đủ liều chẳng thiếu

Lại thêm test mũi

Móc họng nhớt ra

Tìm Corona

Âm tính mới được.

Lúc về thử trước

Chỉ một hai ngày

Dương tính bịnh lây

Cách ly ở lại.

Cho nên Táo ngại

Đi Đông đi Tây

Đường bộ gần đây

Cũng sợ đi nốt

Tuyết rơi một chút

Thủ đô tắt nghẽn

Xe cộ triền miên

Kẹt ngoài xa lộ

Hết xăng, hết điện

Một ngày một đêm

Vẫn chưa đến kịp.

Ở nhà cho yên

Cũng nhờ Netflix

Youtube, Google

Chu du thiên hạ

Hình ảnh thật rõ

Như thiên lý nhãn

Chỗ nào cũng vô

Đi mô cũng được

Phim lắm chuyện hay

Nhờ có phụ đề

Táo hơi lãng tai

Nghe cũng tạm hiểu.

Đó là chưa kể

Youtube tài tình,

Diễn đàn linh tinh

Chuyện học chuyện chơi

Cái gì cũng có

Vừa nhìn vừa nghe

Rất nhiều chuyện mới

Nhất là người Việt

Các youtubers

Nhảy vô rất hăng

Du lịch kiếm ăn

Thời sự lăng nhăng

Báo cáo đủ hết

Nhạc mới rập rình

Nghe qua chẳng hiểu

Họ hát  cái gì

Nhạc xưa da diết

Táo mê xem riết

Quên tiếng Mỹ luôn

Tưởng mình còn  đâu

Bên Việt Nam lận.

Nói sơ như vậy

Xin Ngọc Hoàng hiểu

Táo đây ở nhà

Đi vô đi ra

Chỉ hiểu sơ qua

Chuyện thiên hạ sự

Báo cáo từ từ

Ngài nghe cũng được.

Chuyện bệnh nói trước

Quá hai năm rồi

Cô Vít nổi trôi

Đi lên đi xuống

Hoành hành dữ dội

Rồi lại lai rai

Biến thể ra đời

Chữ cái Hy Lạp

Alpha, Beta,

Gamma, Delta

Qua 4 đợt sóng

Cuối năm  21

Lại đợt thứ năm

Biến thể Omicron

Đột biến thần thông

Trên ba chục chỗ

Nhiễm lẹ vô cùng

Trốn tránh lọt vòng

Phòng thủ miễn nhiễm

Xét về nguy hiểm

Thì ít độc hơn

Các biến thể trước,

Chỉ vào phía trên

Đường ống hô hấp

Nhưng lại nương tay

Các tế bào phổi.

Nhập viện vọt tăng

Bệnh viện rất căng

Bệnh lan quá lẹ.

Cũng may thuốc chữa

Chống lại siêu vi

Được FDA

Khẩn cấp chuẩn thuận (1)

Vũ khí sắc bén

Vẫn thuốc chích ngừa

Mũi thứ hai rồi

Cần mũi booster

Tăng cường miễn nhiễm

Vẫn nhiều người bướng

Do dự chích ngừa

Lại thêm nhiều thuyết

Âm mưu đa nghi (2)

Nhiều tiếng thị phi

Nhuốm màu chính trị

Chỉ hai phần ba

Dân chúng chịu chích.(3)

Cầu mong người người

Chích thuốc đông thêm

Giúp tăng miễn nhiễm

Cho hết cộng đồng

Bảo vệ bầy đàn.(4)

Tổng kết hai năm

Tổn thất đáng ghê

Trên năm triệu chết

Số người nhiễm trùng

Cũng rất là đông

Trên 300 triệu

Trên toàn thế giới.

Tổn thất nặng nhất

Ở các xứ giàu

Mỹ tám trăm ngàn

Hết cả Châu Âu

Cũng chừng số đó.

Đó là chưa kể

Chết vì nghiện ngập

Ở Mỹ gia tăng

Gấp đôi hồi trước.(5)

Giáo viên từ chức

Hết muốn đi làm

Sợ lây Covid

Vừa dạy  từ xa

Giữ con ở nhà

Thật quá sức mệt (6)

Trẻ con ngồi nhà

Không tới lớp học

Kiến thức tụt xuống

Thiếu bạn thiếu thầy

Cá tính rối loạn (7)

Qua năm hăm mốt

Tử vong Covid

Việt Nam khá nặng

Băm bốn ngàn người

Ca sĩ Phi Nhung

Qua đời quá trẻ

Nhiều người thương tiếc

Riêng vùng Sài gòn

Hết chuyện làm ăn

Lại không nhà ở

Thiên hạ rần rần

Chạy khỏi Thành phố

Đi xe đi bộ

Rồi lại chạy về.

Cũng nhờ vắc xin

Nước ngoài viện trợ

Chích ngừa liên miên

Tình hình khá ổn

Đợi Tết Nhâm Dần

Du khách khắp nơi

Dần dần trở lại.

Tin buồn quá sức

Thế giới khắp nơi

Ai cũng phải chịu

Thế vận hội dời

Bỏ năm 20

Qua năm hai mốt

Đông kinh vắng người

Qua đi lặng lẽ (8)

Riêng ở nước Mỹ

Có tổng thống mới

Già nhất xưa nay

Chính sách đổi thay

Rút quân cái rụp

Khỏi A Phú Hãn

Nhìn buồn lắm thay

Người rớt máy bay

Người bị bỏ lại

Chuyện xưa ngày nay

Ba mươi tháng tư

Tái diễn như cũ

“Đồng Minh Tháo Chạy”

Tỵ nạn theo sau

Ào ào đến Mỹ

Trông người lại nghĩ

Đến mình ngày xưa.

Nói qua kinh tế

Chính phủ Bai Đơn

Chi tiền mỏi tay

Tính mấy ngàn tỷ

Tiền phát thật vui

Tới tay  mọi người

Đô la lạm phát.

Chuyên chở ngoài khơi

Tắc nghẽn không tới

Hàng hóa khan hiếm

Xe cũ xe mới

Thức ăn xăng dầu

Giá tăng vùn vụt

Tô phở nước mắm

Giá tăng gấp đôi.

Mong sao năm tới

Kinh tế lại mở

Thiên hạ đi làm

Hết còn khiếp sợ

Ru rú trong nhà,

Trẻ được đi học

Cha mẹ kiếm sống

Thoải mái cuộc đời.

Thần nói đã dài

Mà chưa hết chuyện.

Thiên tai liên miên,

Địa cầu hâm nóng

“Global warming”?

Tranh đấu chủng tộc

Da trắng da đen

Tố nhau không nghỉ

Lý luận phê phán (9)

Chủng tộc màu da

Moi móc nêu ra

Tội người da trắng.

Viết lại lịch sử

“Cách mạng văn hóa” (10)

Dắt nhau ra tòa

Thay đổi tên đường

Kéo sập đài tượng

Dân Á ở giữa

Cũng bị họa lây

Hành hung đủ thứ

Người già phụ nữ

Giết chóc hành hung.

Cọng Hòa- Dân Chủ

Tung toàn độc thủ

Tố cáo lẫn nhau

Bai-đơn với Trump

Kỳ phùng địch thủ

Công thần cựu trào

Phe cũ lao đao

Điều tra tới tấp

Bao nhiêu chính sách

Đảo ngược tức thì

Cũng không khác chi

Chuyện “Bên thắng cuộc”.(11)

Nhiều thứ khác nữa

Nhưng thôi kể qua

Nói vào nói ra

Không  qua đại dịch.

Thiên hạ túng quẫn

Giới hạn tự do

Thêm đủ thứ lo

Sinh ra khó chịu

Gây gổ đấu ó

Dưới đất trên trời.(12)

Trước khi hết lời

Thêm một tin nhỏ

Phải nhắc cho vui

Năm Sửu gần hết

Gần nhà Thần thôi

Ở Maryland

Bác sĩ chịu chơi

Lấy trái tim heo

Biến đổi chút gen

Ghép thay tim người

Đến nay vẫn sống.(13)

Lắm người lo lắng

Tương lai về đâu

Nửa người nửa lợn?

Mai mốt biết đâu

Táo rụng hết râu

Thành Trư Bát Giới?

Thần biết Thiên Đình

Là nơi quá sạch

Nhưng vì Covid

Biến hóa không lường

Như Tôn Ngộ Không

Đại náo Thiên Cung

Nên Thần cũng ngại

Xin Ngài về sớm

Tiếp tục cách ly

Nếu qua Nhâm Dần

Bổn mạng bình an

Thần xin  trở lại

Sung sướng hân hoan

Mừng được sống sót.

Trước khi lạy chào

Xin ơn mưa móc

Giúp cứu chúng tôi

Người người thương nhau

“Sống cùng COVID”!(14)

Chú thích:

Một số sự kiện cần giải thích thêm của năm Tân Sửu (2021-1/2022)

1)Thuốc kháng virus bệnh Covid: Ngày 22 tháng 12 năm 2022: Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ FDA đã cấp giấy phép sử dụng khẩn cấp (EUA) cho thuốc uống Paxlovid của Pfizer (viên nén nirmatrelvir và viên nén ritonavir, được đóng gói đồng thời để sử dụng bằng miệng) để điều trị bệnh coronavirus ở mức độ nhẹ đến trung bình (COVID-19) ở người lớn và bệnh nhi (từ 12 tuổi trở lên cân nặng ít nhất 40 kg hoặc khoảng 88 pound) có kết quả dương tính với xét nghiệm SARS-CoV-2 trực tiếp và những người có nguy cơ cao tiến triển thành COVID-19 nặng, có thể phải nhập viện hoặc chết. Paxlovid mua cần có toa (đơn) của bác sĩ và nên được bắt đầu điều trị càng sớm càng tốt sau khi chẩn đoán COVID-19 và trong vòng năm ngày kể từ khi bắt đầu có triệu chứng.

Molnupiravir  của Merck cũng đã được FDA cho phép sử dụng khẩn cấp (EUA) để điều trị bệnh coronavirus từ nhẹ đến trung bình 2019 (COVID-19) ở người lớn với kết quả dương tính với xét nghiệm virus SARS-CoV-2 trực tiếp và những ai có nguy cơ cao tiến triển thành COVID-19 nghiêm trọng.

2) Vaccine hesitancy, conspiracy theory

Người ta do dự , sợ chích ngừa hay chống chích ngừa Covid một phần lớn do nghe hay đọc tin đồn thất thiệt , hay hiểu sai những tin tức khoa học cứ bị cập nhật thường xuyên nên có vẻ mâu thuẩn với nhau. Ví dụ tin đồn thuốc chích ngừa Covid làm đàn ông không có con được để kiểm soát dân số,hay chích ngừa Covid là để người ta gắn microchip của Bill Gates vào cơ thể mình.

Theo khảo cứu  của UNICEF:

Tỷ lệ người dân tin rằng thông tin về tác hại của vắc-xin đang bị cố tình che giấu  (không cho công chúng biết ) cao nhất ở Nam Phi (57%) và Nigeria (55%), và thấp nhất ở Đan Mạch (14%), Vương quốc Anh ( 19%) và Úc (20%). Đây là những phát hiện từ nghiên cứu quốc tế được thực hiện tại 25 quốc gia lớn nhất trên thế giới vào tháng 8 năm 2020, với sự hỗ trợ của Đại học Cambridge ở Anh. Khi nói đến các thành viên EU, các quốc gia có tỷ lệ dân số tin vào thuyết âm mưu này cao nhất là Hy Lạp (39%) và Pháp (38%), trong khi ở Mỹ, 1/3 số người được hỏi (33%) tin vào thuyết này .

https://www.unicef.org/montenegro/en/stories/43-citizens-believe-conspiracy-theory-regarding-concealment-information-about-vaccines

3)Trong 42 bang có số liệu , tính đến ngày 10 tháng 1 năm 2022, 60% người Da trắng và gốc Latinh ( Spanish) đã nhận được ít nhất một liều vắc xin COVID-19, cao hơn tỷ lệ ở người Da đen (54%).

https://www.kff.org/coronavirus-covid-19/issue-brief/latest-data-on-covid-19-vaccinations-by-race-ethnicity/

4) Herd immunity, community immunity

5) Tử vong do lạm dụng chất ma túy ( opioid) trong năm 2021 gần gấp đôi năm 2019:

Theo CDC:   Dữ liệu tạm thời từ Trung tâm Thống kê Y tế Quốc gia của CDC chỉ ra rằng ước tính có 100.306 ca tử vong do sử dụng ma túy quá liều ở Hoa Kỳ trong khoảng thời gian 12 tháng kết thúc vào tháng 4 năm 2021, tăng 28,5% so với 78.056 ca tử vong trong cùng kỳ năm trước.

Các tài liệu dữ liệu mới ước tính số ca tử vong do sử dụng opioid quá liều đã tăng lên 75.673 người trong khoảng thời gian 12 tháng kết thúc vào tháng 4 năm 2021, tăng từ 56.064 người của năm trước.

https://www.cdc.gov/nchs/pressroom/nchs_press_releases/2021/20211117.htm

6)Cứ bốn giáo viên Mỹ thì có một giáo viên đã cân nhắc nghỉ việc vào cuối năm học vừa qua, trong một cuộc khảo sát được thực hiện vào tháng Giêng và tháng Hai bởi Rand Corp., một tổ chức nghiên cứu phi lợi nhuận, phi đảng phái. Đó là "nhiều hơn so với một năm điển hình trước đại dịch và với tỷ lệ cao hơn so với những người trưởng thành có việc làm trên toàn quốc", báo cáo giải thích. Nhìn chung, các giáo viên “có nhiều khả năng cho biết họ thường xuyên gặp căng thẳng liên quan đến công việc và các triệu chứng trầm cảm hơn trong dân số nói chung”. Nghiên cứu cũng lưu ý rằng các giáo viên da đen bị ảnh hưởng đặc biệt. Và một cuộc khảo sát của Hiệp hội Giáo dục Quốc gia với 2.690 thành viên được công bố vào tháng 6 cho thấy 32% số người được hỏi cho biết đại dịch đã khiến họ có kế hoạch rời bỏ nghề nghiệp sớm hơn dự đoán.

https://www.washingtonpost.com/magazine/2021/10/18/teachers-resign-pandemic/?itid=co_operationrunway_2

7) Theo một báo cáo của Cơ quan Nhi đồng Liên Hiệp Quốc Unicef, đại dịch Covid đã gây ra nhiều thiệt hại. Theo những phát hiện ban đầu từ một cuộc khảo sát quốc tế về trẻ em và người lớn ở 21 quốc gia do UNICEF và Gallup thực hiện, trung bình 1/5 thanh niên từ 15-24 tuổi được khảo sát cho biết họ thường xuyên cảm thấy trầm cảm hoặc ít quan tâm đến làm việc.

Khi COVID-19 bước sang năm thứ ba, tác động đến sức khỏe tâm thần và hạnh phúc của trẻ em và thanh thiếu niên tiếp tục đè nặng. Theo dữ liệu mới nhất hiện có từ UNICEF, trên toàn cầu, ít nhất 1 trong số 7 trẻ em đã bị ảnh hưởng trực tiếp bởi “khóa cửa” (lockdown), trong khi hơn 1,6 tỷ trẻ em phải chịu thiệt thòi về giáo dục. Sự gián đoạn về thói quen sinh hoạt, giáo dục, giải trí cũng như lo lắng về thu nhập và sức khỏe gia đình đang khiến nhiều người trẻ cảm thấy sợ hãi, tức giận và lo lắng cho tương lai của mình. Ví dụ, một cuộc khảo sát trực tuyến ở Trung Quốc vào đầu năm 2020, được trích dẫn trên tạp chí The State of the World’s Children, chỉ ra rằng khoảng một phần ba số người được hỏi cho biết họ cảm thấy sợ hãi hoặc lo lắng.

8)Ban đầu được dự kiến diễn ra từ ngày 24 tháng 7 đến ngày 9 tháng 8 năm 2020, Thế Vận Hội Tokyo 2020 đã bị hoãn lại vào tháng 3 năm 2020 do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 và không cho phép khán giả quốc tế cũng như khán giả trong nước dự khán.Mặc dù được dời lại vào năm 2021, sự kiện này vẫn giữ tên Tokyo 2020 cho mục đích tiếp thị và xây dựng thương hiệu. Đây là lần đầu tiên Thế vận hội đã bị hoãn lại và lên lịch lại, thay vì hủy bỏ

9) Lý luận phê phán về chủng tộc (Critical Race Theory hay CRT) là một thuyết chính trị cho rằng kỳ thị chủng tộc ở Mỹ có tính cách hệ thống (systemic racism) và chi phối mọi mặt của đời sống và các định chế chính phủ, luật pháp Mỹ (institutional oppression built into American government and law ). CRT cũng chỉ ra rằng người da trắng được hưởng những đặc quyền đặc lợi (white privileges) chỉ do màu da của mình và họ phải ý thức về sự bất công đối với người da màu.

10) “Đại Cách mạng Văn hóa” là một phong trào chính trị xã hội tại Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa diễn ra trong 10 năm từ tháng 5 năm 1966 tới tháng 10 năm 1976, gây tác động rộng lớn và sâu sắc lên mọi mặt của cuộc sống chính trị, văn hóa, xã hội ở Hoa lục. Ngoài ra, cuộc cách mạng này đã làm thay đổi quan niệm xã hội, chính trị, và đạo đức của quốc gia này một cách sâu sắc và toàn diện. Tuy nhiên, phong trào này cũng gây ra những vụ bạo động, sự hỗn loạn và tổn thất lớn, nên nó cũng được gọi là "10 năm hỗn loạn", "10 năm thảm họa", (Theo Wikipedia)

Nước Mỹ đang đi vào một cuộc thay đổi lớn  về văn hóa  để từ một nước đa số da trắng sẽ  thành một nước trong đó người “da màu” sẽ là đa số. Thống kê mới cho thấy Hoa Kỳ sẽ trở thành [quốc gia có] "thiểu số da trắng" (dưới 50%) vào năm 2045 lúc đó người da trắng sẽ chiếm 49,7% dân số, phần còn lại là người “da màu”: 24,6% đối với người gốc Tây Ban Nha, 13,1% đối với người da đen, 7,9% đối với người châu Á và 3,8% đối với dân số đa chủng tộc (multiracial).

https://www.brookings.edu/blog/the-avenue/2018/03/14/the-us-will-become-minority-white-in-2045-census-projects/

11)”Bên thắng cuộc” là cuốn sách tiếng Việt của nhà báo Huy Đức, gồm hai tập: Tập 1: Giải Phóng và Tập 2: Quyền Bính, được chào bán lần lượt vào 12 tháng 12 năm 2012 và 13 tháng 1 năm 2013 trhttps://www.brookings.edu/blog/the-avenue/2018/03/14/the-us-will-become-minority-white-in-2045-census-projects/ên Amazon. Cuốn sách tường thuật lại những sự kiện đã xảy ra tại Việt Nam, đặc biệt là về mặt chính trị và lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, chủ yếu từ thời điểm 30/4/1975 cho tới cuối thập niên 1990.(Wikipedia)

12) Hành hung phi hành đoàn, hành khách say sưa trên máy bay, nói năng thô tục.

Năm ngoái là năm tồi tệ nhất được ghi nhận về hành vi ngỗ ngược của hành khách trên máy bay ở Hoa Kỳ, theo dữ liệu của Cục Hàng không Liên bang.

Một con số khổng lồ (5.981) báo được  cáo về hành khách máy bay ngỗ ngược đã được FAA ghi lại tính đến ngày 31 tháng 12. Trong đó, 4.290 - gần 72% - là các gây gổ  liên quan đến khẩu trang.

https://www.cnn.com/travel/article/unruly-airline-passengers-faa-2021/index.html

13)Các bác sĩ tại Trung tâm Y tế Đại học Maryland đã hoàn thành ca ghép tim thành công đầu tiên giữa lợn (heo) và người vào tuần trước. David Bennett, 57 tuổi, một cư dân Maryland, đã nhận được một trái tim từ một con lợn biến đổi gen (genetically modified pig), được nuôi bởi công ty Revivicor của thành phố Blacksburg.

Revivicor, nằm trong Trung tâm Nghiên cứu Doanh nghiệp của Đại học Virginia Tech, tập trung vào khoa học về cấy ghép xenotransplant (xeno= lạ, từ ngoài vào), hoặc cấy ghép các cơ quan giữa các loài khác nhau. Công ty đặc biệt tập trung vào việc thay đổi DNA của lợn để ghép thành công tim, thận và phổi cho bệnh nhân.

https://roanoke.com/news/local/blacksburg-company-raised-genetically-modified-pig-for-first-heart-transplant-into-human/article_7789edac-73e9-11ec-b000-eb28e2a5031b.html

14)Cụm từ thường được nghe hiện nay ở Hoa Kỳ và nhiều quốc gia khác là “sống chung với virus”. Lập trường mới đó được một số quan chức và nhà khoa học hoan nghênh, đồng thời được hoan nghênh bởi những người kiệt sức với những khó khăn và gián đoạn của tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu bước sang năm thứ ba.

Nhưng cũng có những chuyên gia về bệnh này lo sợ làm như vậy là đầu hàng Covid quá sớm, là đi quá xa về hướng đối nghịch so với trước đây chỉ vì người ta quá tin rằng biến thể omicron sẽ “hiền” hơn các biến thể trước. Như vậy sẽ khuyến khích  những người cho đến bây giờ vẫn cẩn thận đeo khẩu trang và giãn cách xã hội (là những biện pháp phòng bệnh hữu hiệu) sẽ lơ là trong việc phòng bệnh Covid mà chúng ta chưa hiểu rõ kết cục như thế nào

https://www.washingtonpost.com/health/2022/01/15/living-with-the-virus/.

Ngày 19 tháng 1, kiểm điểm tình hình Covid, báo The New York Times cho biết:

Những phát triển mới nhất của Omicron tiếp tục đáng khích lệ. Các trường hợp Covid-19 mới đang giảm mạnh trong càng ngày càng nhiều nơi ở Mỹ. Tỷ lệ trường hợp gây bệnh nặng thấp hơn nhiều so với biến thể Delta. Và vắc-xin - đặc biệt là sau khi tiêm booster - vẫn cực kỳ hiệu quả trong việc ngăn ngừa nhập viện và tử vong. Omicron đang “thoái trào” (retreat) và nếu đúng như vậy ( không có gì đảm bảo điều đó sẽ xảy ra) sẽ đến lúc phải đặt câu hỏi làm thế nào để xã hội có thể quay trở lại bình thường và giảm bớt những thiệt hại khắc nghiệt mà cuộc sống  cô lập do đại dịch đã gây ra, đặc biệt là đối với trẻ em và trẻ em có thu nhập thấp.

 

Táo Mỹ Gốc Việt
Ngày 19 tháng 1 năm 2022