"Sống không phải là ký-sinh trùng của thế-gian, sống để mưu-đồ một công-cuộc hữu-ích gì cho đồng-bào, tổ-quốc"

** Phan Chu Trinh **

Móng Bất Bình Thường

    15Shchiwn --- mbb1

Fig 1: Móng tay trong trường hợp “nail clubbing”, đầu ngón tay giống như đầu dùi đánh trống (drumstick fingers), ở những người bịnh tim phổi, được Hippocrates mô tả từ thời cổ đại (hippocratic fingers).

(source: Wiki Commons)

“Kinh thưa Bác sĩ

Xin hỏi Bác sĩ một vài chứng ở móng tay.

Tôi năm ngày ngoài 40 tuổi. Tất cả móng tay và móng chân của tôi đều phát triển bình thường, theo hiểu biết thông thường của tôi, đó là chúng cứ dài ra, và đủ chắc chắn để bao phủ phần đầu ngón tay và ngón chân. Cứ khi chúng mọc ra hơi dài một chút, sau khoảng trên dưới một tuần, là tôi lại dùng kéo cắt móng tay cắt chúng ngắn lại. Tôi làm công việc chân lắm tay bùn nên thường cắt móng tay chân rất ngắn để tiện làm các công việc và dễ giữ vệ sinh, chứ không có nhu cầu làm đẹp.

Móng ở mọi ngón tay của tôi đều bình thường trừ móng tay của ngón trỏ và ngón giữa của một bên tay trái -- ở vị trí khoảng 1/3 theo chiều từ phải sang trái của đầu hai móng tay này “luôn có sẵn” một vềt nứt theo chiều dọc của móng tay. Tôi phải luôn cắt hai móng tay này sát dính với phần tiếp xúc giữa móng tay vài da của ngón tay, thậm chí đến đau chỗ cắt đó cả ngày, thì không thấy vết nứt chiều dọc đó nữa. Nhưng khi móng của hai ngón tay này mới chớm mọc ra là vềt nứt chiều dọc đó xuất hiện theo, giống như chúng được “đúc khuôn sẵn” từ bên trong trước khi mọc ra. Và khi đó tôi phải càng sớm càng tốt cắt sát chúng vào da lại. Vì ngay điểm nứt đó là chỗ giống như một đầu sướt nhọn, rất dễ móc vào mặt vải quần áo, vải bọc nệm v.v. và làm gãy hay đứt một phần của móng tay đó, đôi khi gây chảy máu, và thường là đau đến vài ngày.

Trong khi đó trường hợp của đứa con tuổi thiếu niên của tôi, thì các móng tay của cháu lại không mọc ra đầy đủ để tạo được một lớp móng tay đủ cứng, láng bọc ngón tay. Các ngón tay của cháu gần giống như một móng tay móng chân nào trước đó bị dập hư vì một tại nạn gì đó và móng không chịu mọc lại, hay chỉ mọc “èo uột.” Các ngón tay của cháu hoàn toàn không bị gì trước đó.

Xin hỏi Bác sĩ những triệu chứng về móng tay chân đó có phải do cơ thể thiếu chất gì hay không? Xin Bác sĩ giải thích và tư vấn giúp.

Cảm ơn Bác sĩ.”

Móng tay chân bất bình thường.

Móng tay bất bình thường có thể là dấu hiệu của một bịnh toàn thân ảnh hưởng đến các bộ phận khác. Ví dụ, trong bịnh koilonychia (spoon nail)(gốc Hy lạp: koilos= lõm, hollow, onychia=móng) móng tay mỏng, lỏm xuống, phía bờ thì vênh lên, có thể giữ được một giọt nước trong phần lõm đó có thể là dấu hiệu của bịnh thiếu chất sắt.

 

15Shvhien --- mbb2

Fig 2: Spoon nail (Source NHS.uk)

Người bị bịnh vẩy nến (psoriasis), bịnh rụng tóc alopecia areata (là bịnh tự miễn nhiễm làm hư các nang chân tóc [hair follicles]), hội chứng Reiter (Reiter’s syndrome, gồm đau khớp, viêm mắt và viêm đường tiểu gây ra sau một phơi nhiễm với môt vi khuẩn nào đó): có thể có những vết lõm lấm tấm trên các móng tay (nail pitting).

15Dhvhien --- mbb3

Fig 3: Nail pitting

Móng tay dễ gảy (brittle nails), có những sọc cứng dọc hay ngang (ridging) làm người ta nghi ảnh hưởng của việc thiếu vitamin , hay zinc, hay calcium, tuy nhiên đa số trường hợp không phải như vậy, chỉ là những khác biệt tuỳ thể chất từng người, hay từng giai đoạn trong đời. Những vệt trắng, lõm ngang chừng 1mm trên móng tay (đường Beau, Beau lines) có thể xảy ra lúc cơ thể trải qua một stress đáng kể nào đó như viêm phổi, tiểu đường, ban đỏ, quai bị làm gián đoạn sản xuất bình thường của mô liên kết dưới móng tay.Thiếu chất kẽm (zinc), cũng có thể gây ra các đường Beau.

15Dhvhien --- mbb4

Fig4: Beau lines

Chỉ một số nhỏ trường hợp dấu hiệu móng tay bẩm sinh là biểu hiện duy nhất (isolated nail dystrophy), và trong một số trường hợp người ta chứng minh nguyên nhân là những gien bất bình thường , phụ trách mô liên kết , trên nhiễm thể số 17 (chromosome 17). Nếu những năm đầu tiên, không thấy gì bất bình thường có thể do móng chưa phát triển nhiều nên khó nhận xét những thay đổi bất thường trên móng tay của em bé.

1rDhvhien --- mbb5

Fig 5: Móng tay loạn dưỡng bẩm sinh đơn độc do di truyền.

Isolated congenital nail dysplasia

(source: http://www.nature.com/jid/journal/v115/n4/images/5600844f1.gif)

Tóm lại, cần biết ngoài những thay đổi về móng, bịnh nhân có những triệu chứng ở các bộ phận đi kèm hay không. Về việc người con cũng có vấn đề móng bất bình thường cần tìm hiểu thêm   xem những người khác bà con trong gia đình có những vấn đề tương tự với móng hay không. Nên để ý móng, răng, da, tuyến mồ hôi (ví dụ bịnh ít hoặc không có mồ hôi, không chịu được thời tiết nóng vì không thải nhiệt qua mồ hôi), da, hệ thần kinh (mắt, tai), các ngón tay vì những bộ phận này xuất phát cùng một lớp gọi là ectoderm của bào thai, và những rối loạn có thể đi kèm nhau thành những hội chứng "loạn sản” ectoderm (ectodermal dysplasia)

Ngoài ra, móng tay dễ gãy, hay hình dạng bất thường có thể là do nhiễm nấm móng tay, do chấn thương ngón và móng trong một số nghề nghiệp, tuy nhiên khả năng các nguyên nhân loại này trong trường hợp này thấp. Khả năng nguyên nhân do thiếu một chất dinh dưỡng cũng thấp nếu người bịnh ăn uống bình thường và không có triệu chứng gì khác.

15Dhvhien --- mbb6

Fig 6: Móng chân bị nấm nhiễm trùng. (Source: Wikipedia commons)

Nếu thính giả thấy cần tìm hiểu tường tận nên gặp bác sĩ gia đình để khám kỹ lưỡng và nếu cần đến bác sĩ chuyên khoa về da, nên dắt theo người con trai mắc bịnh móng.

Chúc bịnh nhân may mắn.

15Dhvhien ---- mbb7

Fig 6: “Ông Lưu Công Huyền ( Nam Định) là người sở hữu "móng tay quỷ" và được đánh giá là người có móng tay dài nhất Việt Nam (50cm). Hơn 30 năm qua gần như rất ít khi ông chạm tay vào nước. Vì khi móng tay dính nước sẽ mềm ra như bún và dễ bị rụng. Thậm chí khi đi xe trời mưa, ông phải cẩn thận ủ tay vào trong áo hoặc dùng túi nylon ủ hai bàn tay lại không cho nước ngấm vào.”

(source: Kien thuc)

Reference:

Krebsová A. : Assignment of the Gene for a New Hereditary Nail Disorder, Isolated Congenital Nail Dysplasia, to Chromosome 17p13

Journal of Investigative Dermatology (2000) 115, 664–667; doi:10.1046/j.1523-1747.2000.00102.x

Bác sĩ Hồ văn Hiền

Ngày 1 tháng 3 năm 2015

(Edited for LangHue on 12-8-15)