Quê Ngoại, Dế Và Lúa

Miền tây sông nước mênh mông
Nước màu chàm lục bềnh bồng ngược xuôi
Ghe xuồng sáng sớm nối đuôi
Chèo ra chợ nổi đông vui bán hàng

Khi nhắc nhớ đến miền Nam quê nhà, chúng ta liên tưởng ngay đến những con sông hiền hòa nước chảy gờn gợn đong đưa. Sông ngòi chằng chịt như những đường gân lá uốn khúc trên bề mặt bóng loáng của phiến lá tươi xanh và là huyết mạch loang chảy vào tận thôn xóm xa tít ở các vùng quê hẻo lánh.

Những ngày hè tôi thường được ba mẹ cho đi về quê Ngoại rong chơi. Hình ảnh miền thôn dã hiền hòa quá đổi nên thơ! Phong cảnh và cả con người năm xưa đều mộc mạc chất phác, dễ thương biết là bao! Tình bà con chòm xóm của người miệt vườn vẫn còn in hằn trong ký ức của tôi. Tôi không thể và không thể nào quên được vùng trời thương nhớ này. Mãi cho đến bây giờ, bức tranh đồng quê xanh ngát ruộng lúa đang trải dài trước mắt tôi như khúc phim hoài niệm đẹp tuyệt vời. Màu cam đỏ của mái ngói nhà Ngoại như cái nhụy hoa rực rỡ được bao quanh bởi thảm lúa nhung xanh bát ngát.

Chúng ta đều biết, nơi nào có ruộng lúa thì chắc chắn phải có sông ngòi. Những giòng sông thanh thản lặng trôi, lúc nào cũng nhân từ cuộn mang theo phù sa màu mỡ vào từng thửa ruộng để nuôi sống dân lành. Giòng nước ngọt ngào len chảy vào cánh đồng khô cằn nứt nẻ mà ông mặt trời gay gắt đã phân chia ra thành từng khoảnh từng ô bằng những bờ đê chạy dọc chạy ngang. Con nước ngọt ngào hòa quyện phù sa hồng đỏ từ những nhánh sông lớn tuôn chảy vào những sông lạch nhỏ hơn và chầm chậm thấm vào kẽ đất. Đường nứt ngoằn ngoèo đầy hang hốc này là nơi ẩn nấp kín đáo cho các chú dế khàn giọng rè rè gọi nhau.

Khi nhắc nhớ đến những chú dế nhanh nhẹn - là trẻ nhỏ lí lắc phá phách năm xưa không ai mà không nhớ đến những buổi trưa hè chụm đầu nhau ngồi xem đá dế. Tội nghiệp mấy anh dế bị nắm cái râu nhuyễn nhừ như sợi chỉ bé tí phải vươn đôi cánh xòe ra, bay vù vù. Khi hai chú dế của hai nhóc con say xỉn vì chóng mặt thì trận tranh tài kịch liệt diễn ra. Trong bất cứ cuộc tranh tài nào, chắc chắn phải có bên thua và bên thắng. Sau cuộc chiến khốc liệt thì cả hai đều bị thương tích đầy mình và không bên nào còn toàn vẹn hình hài như xưa.

Ngày mùa đến, hạt lúa chín vàng nặng trĩu làm ngã rạp cọng lúa yếu gầy. Dân làng nhanh tay thoăn thoắt đong đưa cái liềm cắt lúa. Đoàn người đông đen lố nhố ngoài đồng dưới vạt nắng chói chang làm bung nở những nụ hoa nón lá tròn xoe giữa bầu trời xanh lơ. Ngày xưa, tôi chỉ đứng trên bờ nhìn mọi người lom khom cắt lúa. Tôi chưa bao giờ dám nhúng chân của mình xuống ruộng nước vì thuở ấy tôi còn nhỏ bé xíu nên rất sợ té dưới bùn lấm lem áo quần.

Bây giờ ngồi đây tôi thẫn thờ trách móc:

“Ngày xưa còn bé sao mình nhút nhát quá!?”

Cái tánh nhút nhát của tuổi dại khờ đang cằn nhằn ruột gan vì tôi đang nuối tiếc những tháng ngày vàng son được rong chơi ở quê ngoại mà lại không dám bước xuống ruộng một lần nào cho biết. Nhưng ngẫm nghĩ lại:

- Nếu ngày xưa tôi không là con thỏ đế nhút nhát rụt rè mà nhảy tõm xuống ruộng ngập nước rồi tung tăng lội lõm bõm cùng đám bạn tí hon lúc ấy thì bây giờ, trong tôi - cái buồn tím ruột chắc càng nhiều hơn nữa.

Nếu lúc đó, tôi gan dạ liều lĩnh theo các bạn đồng quê nhảy ùm xuống bùn ruộng thì giờ đây - cảm giác nhớ thương khoảng trời bình yên của miệt vườn sẽ thêm ray rứt trong tôi. Quê ngoại thân yêu nay đã quá xa tầm tay với. Tôi thầm nghĩ, mình sẽ không bao giờ tìm lại được kỷ niệm dễ thương ấy nữa vì giòng sông thời gian đã cuộn trôi tuổi bé thơ quá xa vòm trời quê ngoại, quá xa cái nôi chào đời.

Nửa vòng trái đất nhìn về bên kia bờ đại dương, quê ngoại của tôi vẫn còn đó. Nỗi tiếc nuối nhớ nhung tháng ngày tuổi dại chạy rong chơi - đi bắt dế đang ri rỉ làm nhói đau trái tim tôi… vẫn còn đây!

Ruộng khô nứt nẻ đồng hoang
Là nơi ẩn núp dế vàng dế than
Re re gọi trẻ lang thang
Xúm nhau vây bắt tình tang quay cuồng

Dế thua thoi thóp nằm buồn
Không còn thấy bóng chuồn chuồn gọi mưa
Dế hoài trông ngóng trẻ xưa
Một thời phùng miệng thổi đưa cánh mềm

Bạch Liên