"Ta muốn cưỡi cơn gió mạnh, đạp làn sóng dữ, chém cá tràng-kình ở Biển Đông, quét sạch bờ-cõi để cứu dân ra khỏi nơi đắm-đuối chứ không thèm bắt chước người đời cúi đầu, cong lưng làm tỳ-thiếp cho người ta"

** Triệu Thị Trinh **

 

15ahvhien --- printemps1

(Tranh: Monet)

 

Mùa xuân

Victor Hugo

 

Printemps

 

Voici donc les longs jours, lumière, amour, délire !

Voici le printemps ! mars, avril au doux sourire,

Mai fleuri, juin brûlant, tous les beaux mois amis !

Les peupliers, au bord des fleuves endormis,

Se courbent mollement comme de grandes palmes ;

L’oiseau palpite au fond des bois tièdes et calmes ;

Il semble que tout rit, et que les arbres verts

Sont joyeux d’être ensemble et se disent des vers.

Le jour naît couronné d’une aube fraîche et tendre ;

Le soir est plein d’amour ; la nuit, on croit entendre,

A travers l’ombre immense et sous le ciel béni,

Quelque chose d’heureux chanter dans l’infini.

 

Victor Hugo, Toute la lyre

 

Mùa xuân

 

Đây rồi những ngày dài, ánh sáng, tình yêu, điên quá!

Mùa xuân tới rồi! tháng ba, tháng tư với nụ cười dịu ngọt,

Tháng năm đầy hoa, tháng sáu cháy da, những tháng đẹp bạn của ta!

Rặng dương bên bờ những con sông đang ngủ,

Uốn thân mềm như cành cọ thật to;

Chim phập phồng trong đáy rừng yên ấm;

Mọi vật như cất tiếng cười, và cây xanh

Vui vì được bên nhau, trao nhau những lời thơ.

Ngày mới chào đời quấn trên đầu bình minh hiền tươi mát;

Buồi tối đầy tình yêu; đêm đến tưởng như nghe,

Qua bóng tối mênh mông và dưới bầu trời đầy ơn phước,

Một niềm vui đâu đây hát trong vô tận bốn bề.

Victor Hugo

Hồ Văn Hiền dịch

 

Spring

Here are the long days, light, love, madness!

Here comes spring! March, April with a sweet smile,

May in bloom, burning June, all beautiful friendly months!

Poplars on the banks of the sleepy rivers

Bend softly like large palm leaves;

Birds flutter in the depth of warm, quiet woods;

Everything seems to laugh, and the green trees

Are happy to be together and say to each other poetry.

The day is born crowned with a dawn fresh and tender;

The evening is full of love; at night one seems to hear,

Through the immense shadow and under the blessed sky,

Something happy singing in the infinite.

 

Victor Hugo

(From All the lyre)

(English translation by Hien V. Ho)

 

Victor Hugo (1802-1885) là văn sĩ và là thi sĩ nổi tiếng bậc nhất của nước Pháp, một hoạ sĩ tài ba với những tác phẩm "hư ảo” vẽ bằng sépia và mực tàu. Ông còn là một nhà chính trị với tư tưởng tiến bộ và rất được dân chúng hâm mộ.

Ở Mỹ ông được biết nhiều qua những tiểu thuyết như Notre Dame de Paris (“Nhà thờ Đức Bà Paris”; 1831; sách dịch ra tiếng Việt với tựa đề “Thằng gù nhà thờ Đức Bà”, tiếng Anh “The Hunchback of Notre Dame”) và Les Misérables ; 1862 (“Những kẻ khốn nạn” do Nguyễn Văn Vĩnh dịch (1926), hay “Những người khốn khổ”), được quanh thành phim cũng như dựng thành vở ca kịch rất thành công ở sân khấu Broadway (“Les Mis”). Nhân vật chính của Les Miserables, Jean Valjean, là một kẻ từng tù tội vì ăn cắp một mẫu bánh mì cho các cháu bị đói và nằm tù mấy chục năm sau nhiều cố gắng vượt ngục thất bại. Nhờ gương bao dung tha thứ của một vị giám mục Valjean hối cải trở thành một nhân vật đạo đức gương mẫu, biểu tượng cho những lý tưởng phe tả chống lại luật pháp đương quyền (trong vai trò cảnh sát Javert quyết săn đuổi ông ta cho tới cùng). Trong những tiểu thuyết tây phương du nhập vào Việt nam đầu thế kỷ thứ 20, ít nhân vật nào ảnh hưởng nhiều như thế đến lương tâm và ý thức công bằng xã hội của giới trí thức Việt thời đó.

Đối với người Pháp, có lẽ thơ của ông được đánh giá còn cao hơn tiểu thuyết của ông. Những tập thơ chính gồm Odes et Poésies diverses (1822), Odes et Ballades (1826), Les Orientales (1829); Les Feuilles d'automne (1831), Les Chants du crépuscule (1835), Les Voix intérieures (1837), Les Rayons et les ombres (1840), Les Contemplations (1841-1855) và La Légende des siècles (1855-1876).

Hồ Văn Hiền

Ngày 13 tháng 2 năm 2015