Những Người Cha
Trong Lòng Dân-Tộc
Cho Chúc
nơi mịt-mù xa cách
1
Con thấy Cha trong hương trầm với Mẹ
Thuở hoang-vu chào đón bước Tiên Rồng.
Núi là tâm mà tình là biển cả,
Một cõi bờ, Cha dựng nước Văn-Lang.
(Lạc Long Quân)
2
Con thấy Cha ngày bình Chiêm, dẹp Tống.
Coi “Sơn-Hà định phận tại thiên-thư”.
Gió trời Nam muôn đời còn lồng-lộng.
Lòng dân Nam nhớ mãi đến bây giờ.
(Lý Thường Kiệt)
3
Con thấy Cha trên ngả đường Sông Núi.
Chống gậy về quyết chiến với thù chung.
Điện Diên-Hồng lời thiêng còn vang dội.
Quân lên đường, người tiễn mắt rưng rưng.
(Hội-Nghị Diên-Hồng)
4
Con thấy Cha trên đầu thuyền dậy sóng;
Thề ra quân, thất-bại quyết không về;
Tiếng reo hò giữa trời cao, sông rộng.
Lũ giặc thù kinh-sợ đến hôn mê.
(Trần Hưng Đạo)
5
Con thấy Cha bước ra trong sử sách.
Câu thơ hùng vạn kỷ vẫn bay xa.
“Thù một thuở chưa xong đầu đã bạc.
Gươm mài trăng mơ lấy lại Sơn Hà”
(Đặng Dung)
6
Con thấy Cha đêm dựng cờ khởi-nghĩa
“Đem chí nhân ra dẹp lũ hung-tàn”.
Ôi khí thiêng bay ngợp vòng Thiên Địa,
Lũ ngồng-cuồng phương Bắc chạy tan-hoang.
(Lê Lợi)
7
Con thấy Cha trên đầu voi anh-võ.
Bốn phương vang pháo lệnh lúc công thành.
“Quyền để tóc, răng đen, quyền tự-chủ”,
Nên sông Hồng địch đỏ xác hôi-tanh.
(Nguyễn Huệ)
8
Con thấy Cha khi tuổi đời thơ ấu
Đã ngậm-ngùi nước mắt nhỏ thương dân.
Ba trăm đồng không đủ thành cơm gạo
Nhưng tình người chan-chứa cõi lầm than.
(Nguyễn Phúc Vĩnh San)
(Duy Tân)
9
Con thấy Cha hiên-ngang lên máy chém
Vẫn oai-hùng hô lớn tiếng “Việt-Nam”.
Rồi Sông Núi vang vang lời ai dặn:
“Công không thành nhưng cũng đã thành nhân”.
(Nguyễn Thái Học)
10
Con thấy Cha giừa trăm, ngàn bụi phấn
Trên bảng đời Cha vẽ những yêu-thương.
Trong vườn ương tay gầy cha uốn nắn,
Mơ mai sau muôn cố-thụ huy-hoàng.
(Cha nhà giáo)
11
Con thấy Cha ra khơi từ trong mộng
Biển Đông hòa nước mặn với tình Cha.
Thuyền phăng-phăng khi buồm no gió lộng,
Tôm cá về mang nặng cõi trời xa.
(Cha chài lưới)
12
Con thấy Cha trên đồng xanh, bãi rộng.
Ngày lại ngày mong hạt lúa về sân.
Tâm-hồn Cha như khung trời lồng-lộng.
Dù mưa sa, gió lớn vẫn không sờn.
(Cha đồng ruộng)
13
Con thấy Cha từ sáng, chiều, sớm, tối
Cặm-cụi làm không biết đến ngày qua.
Cha buôn hàng, không buôn lời gian-dối.
Nơi xóm làng, uy-tín tiếng gần xa.
(Cha buôn bán)
14
Con thấy Cha nơi bến tầu khuân-vác.
Nhừng bao hàng to lớn nặng trên vai.
Một đời cha như không còn lốt thoát.
Vì yêu con quên hết tháng năm dài.
(Cha khuân vác)
15
Con thấy Cha trong hàng người bán máu.
Thất-nghiệp rồi nên đủ nỗi tang-thương.
Cha quên mình, cho gia-đình chút cháo.
Trong xót-xa, con khóc một thiên-đường.
(Cha bán máu)
16
Con thấy Cha: Ôi, Anh-Linh nước Việt!
Cha là hồn, là máu huyết nơi con.
Cha là Biển Đông, tình yêu thắm-thiết.
Cha là Trường Sơn, oai-dùng vô ngần.
Nguyễn Hoàng Lãng Du
Chú-thích:
Đoạn (2):
“Nam quốc sơn-hà Nam Đế cư,
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm-phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư”
Lý Thường Kiệt
Đoạn (4):
“Trận này không phá xong giặc Nguyên thì không về đến bến sông này nữa.”.
Trần Hưng Đạo
Đoạn (5):
“-- Quốc thù vị phục đầu tiên bạch
Kỷ độ long tuyền đái nguyệt ma”.
Đặng Dung
Đoạn (6)
“--- Đem đại-nghĩa đế thắng hung-tàn,
Lấy chí nhân mà thay cường bạo”.
Bình Ngô Đại Cáo
Đoạn (7):
“… Đánh cho để dài tóc
Đánh cho để đen răng,
Đánh cho nó chích luân bất phản,
Đánh cho nó phiến giáp bất hoàn.
Đánh cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ “
Hịch của Nguyễn Huệ
Đoạn (8)
“Nếu trong nước có loạn vì nhân-dân bị thiếu-thốn. Từ nay sắp tới, lương-bổng của ta là 500$ một tháng thì ta chỉ lãnh 200$ mà thôi, còn lại 300$ ta giao cho các thầy đem ra giúp đỡ kẻ nghèo khó”.
Duy-Tân (năm 8 tuổi DL)
Đoạn (9)
“ Cờ độc-lập phải nhuộm bằng máu, hoa tự-do phải tưới bằng mau.”, “…không thành công cũng thành nhân”
Nguyễn Thái Học
Tham-khảo
- Giai-phẩm Giúp-Ích, 1985
- Hồ sơ vua Duy Tân của Hoàng Trọng Thược, nhà xuất-bản Mõ Làng, in lần thứ 2, 1993
- Làm gì của Trần Lê, nhà xuất-bản Việt-Nam Hải-Ngoại, 1979
- Việt-Nam Sử-Lược của Trần Trọng Kim, nhà xuất bản Sống Mới, 1978
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
English translation by J. B. Ho (6-5-2014)
Fathers in Our People’s Mind
1
I see you, Father, with Mother in the incense smoke,
When primordial times welcome the Dragon and the Fairy’s arrival.
Your mind is like the mountain, your love like the sea,
In a land of your own, you found Van Lang, our new country.
(Lac Long Quan)
2
I see you, Father, the day you pacify Champa, quell the Sungs.
You say “Only Heaven decides our nation’s boundaries”
As our vast Southern skies are still only for Southern winds,
In the Southern People’s mind, your memories forever imprinted.
(Ly Thuong Kiet)
3
I see you, Father, on our country’s many roads,
Leaning on your stick, coming back, resolute for another fight.
Dien Hong Palace still resonates with your sacred words,
As soldiers leave for the front, tears well up in those left behind.
(Dien Hong Palace)
4
I see you, Father, standing at your ship’s bow in a tempest;
You have sworn to fight, and should you lose, to never return,
Your hurrahs between the wide river and the sky,
Stun your enemies and leave them petrified.
(Tran Hung Dao)
5
I see you. Father, walking out of my history book,
Your heroic verses still fly far and high,
“My revenge still unfulfilled, and my hair is graying,
How many nights did I grind my sword in the moonlight?”
(Dang Dung)
6.
I see you, Father, the night you rise up in arms,
“To use humane strength against brute cruelty”.
Oh, this sacred energy fills up Heaven and Earth,
And disperses the foolish invading Northern enemies.
(Le Loi)
7.
I see you, Father, majestically riding your elephant,
Cannons blast in four directions, ordering assault on the citadel,
You fight for independence, to keep your hair long, your teeth stained,
The Red River water turned red, tainted with enemies’ corpses.
(Nguyen Hue)
8
I see you, Father, when still a child, but already a King,
You weep at your downtrodden people’s sight.
Little food for the starved three hundreds piasters can bring,
But your love imbibes their world of suffering.
. (Duy Tan)
9
I see you, Father. walking to the guillotine,
Valiantly shouting loud and clear: “Vietnam”,
And mountains and rivers resonate with your urging:
“Even in failure, be a decent human being”.
(Nguyen Thai Hoc)
10
I see you, Father, in a cloud of chalk dust;
On the blackboard of life, you draw pictures of love;
In the nursery your bony hands shape young plants,
Hoping secular trees for the future will grow in thousands.
(Teachers)
11
I see you, Father, in my dreams, sailing out to high seas.
The East Sea water adds its salt to your paternal love,
Your boat speeds away, winds swelling your sails with might,
Fish and shrimps are laden with savors from remote skies.
(Fishermen)
12.
I see you, Father, on green fields, on vast plains,
Day after day, working to bring your rice harvest home,
Your soul is like the immense vault of heaven,
That neither heavy rains, nor strong winds will overcome.
(Farmers)
13
I see you, Father, from morning, till afternoon, evening,
Absorbed in your work, losing track of time,
You sell goods, but never deal in lies, not in your village,
Nor far away; you never put your reputation on the line.
(Merchants)
14
I see you, Father, a porter on the wharf.
On your shoulders, heavy burdens weigh,
Your hard life does not show any escape;
Only your children’s love makes you forget your long days.
(Laborers)
15
I see you, Father, standing in line to sell your blood,
You lost your job, now you fall into misery,
You sacrifice your health to bring home meager food.
Heartbroken, your children cry for a paradise lost.
(Blood Selling Fathers)
16.
I see you, O Father, Hallowed Spirit of Vietnam,
You are the Soul, the Blood in me,
You are my warmest love, the East Sea,
You are The Truong Son Range, infinite strength and majesty.
Nguyễn Hoàng Lãng Du
English translation by J. B.. Ho (6-5-2014)
