VIẾNG QUA THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
Chuyến đi tham quan vùng duyên hải vịnh Bắc Bộ cùng cô con gái út Ngọc Ruby, chúng tôi từ Cần Thơ bay ra Nghệ An đi tiếp Thanh Hoá, Nam Định và khi đến Hải Dương bị sếp tui triệu hồi có việc cần trở vào Nam gấp tuy nhiên phải ra Hải Phòng mới có chuyến bay để trở vào Sài Gòn bỏ lở cơ hội đi ra Quảng Ninh tiếc quá không thể đến được Vịnh Hạ Long là một kỳ quan của thế giới.
Vé máy bay ngày mai từ Hải Phòng mãi tới 3 giờ chiều mới cất cánh, chúng tôi tranh thủ bắt đầu từ Hải Dương đi ngay trong buổi tối để sáng hôm sau có thể tham quan vài nơi ở Thành Phố Cảng này. Đường phố Hải Phòng được trồng nhiều hoa phượng vào mùa hè rực rỡ sắc hoa nên còn được gọi là thành phố Hoa Phượng.
Hải Phòng là thành phố trực thuộc Trung Ương, là 1 trong 5 thành phố lớn nhất của Việt Nam tính theo tiềm năng kinh tế theo thứ tự như sau: Thành phố HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Hải Phòng và Cần Thơ. Thành phố Hải Phòng thuộc nhượng địa cho Pháp từ đầu thế kỷ 20, là cửa ngõ kinh tế của Miền Bắc. Với đà phát triển hiện nay Hải Phòng có hệ thống giao thông tương đối khá tốt:
+ Về Hàng không hiện có cảng hàng không quốc tế Cát Bi, tiếp nhận được các loại máy bay phản lực hạng nặng Boeing 747, 787-8 Dreamliner. Có các đường bay nội địa đến hầu hết thành phố lớn trong cả nước; Tuyến quốc tế đi Soul (Hàn Quốc), Tokyo (Nhật Bản), Bangkok (Thái). Hảng VietJet đặt bản doanh tại Cát Bi đang mở thêm đường bay đến Singapore. Do nhu cầu phát triển kinh tế nhanh chóng các dự án đang triển khai từ nay đến năm 2030: xây dựng cảng hàng không Quốc tế Tiên Lãng (với 6000 ha, kinh phí 8 tỷ USD). Riêng phi trường quân sự Kiến An thuộc Bộ Quốc Phòng.
+ Cảng biển có Lạch Huyện lớn nhất miền Bắc, với hơn 16 bến trong số có 5 bến cảng tiếp nhận tàu Container lên đến 200,000 tấn (18,000 Teu) cập cảng.
+ Giao thông trên bộ cũng phát triển đồng bộ: Đường xe lửa Hà Nội-Hải Phòng (có từ thời Pháp); các đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng; Hải Phòng-Vân Đồn- Móng Cái-Quảng Ninh; Ninh Bình-Hải Dương-Hải Phòng. Nhiều đường quốc lộ nối các tỉnh khắp miền Bắc.
Đến Hải Phòng gặp thời tiết vào ngày “NỒM” mịt mù sương mờ ướt át hình như thời tiết nồm ảnh hưởng cả vùng ven biển vịnh Bắc Bộ lại hoành hành suốt cả tuần. Đi đâu cũng gặp nước, trong khách sạn, quán ăn, đền miếu, … nước và nước dầy đặc trong không khí nên từ con phố vắng hoe xe cộ, đến bải biển và các khu di tích cũng tiêu điều với rất ít bóng người.
Tuy nhiên hai bố con nhà tui cũng tham quan được một số nơi nổi tiếng ở gần trung tâm tại Hải Phòng: Thành phố về đêm, biển Đồ Sơn, chùa Hang, chùa tháp Tường Long, cung vua Thuỷ Tề và đền Bà Đế là những điểm thuận tiện thuộc quận Đồ Sơn.
1- BẢI BIỂN ĐỒ SƠN,
Trâu chọi là biểu tượng của biển Đồ Sơn, Hải Phòng.
Bải biển Đồ Sơn là một thắng cảnh của thành phố Hải Phòng, nếu không bị thời tiết nồm có lẽ cảnh quan đẹp lắm mặc dù nước biển có lẩn bùn không trong nên không thể so sánh các bải biển miền Trung cát trắng hay như trong Nam có Phan Thiết hay Vũng Tàu.
Điều chúng ta ngạc nhiên thấy tượng hai con trâu húc nhau là biểu tượng của thành phố. Tìm hiểu thêm càng ngạc nhiên hơn khi biết rằng đó là lễ hội “Chọi Trâu” là một sự kiện đặc biệt, có lẽ đây là lễ hội lớn vô cùng hấp dẫn có truyền thống lâu đời được tổ chức hàng năm bắt nguồn từ tục lệ thờ cúng thủy thần của người dân miền biển gắn liền với huyền thoại Điểm Tước Đại Vương (thần biển).
Tương truyền vị thần Tước Điểm Đại Vương giúp ngư dân làng chài nên được mọi người tôn thờ. Từ câu chuyện khi người dân ngang qua đây nhìn thấy hai con trâu húc nhau, nghe động cả hai con trâu bỏ chạy xuống biển biến mất, từ đó dân làng Đồ Sơn mới lập ra lễ hội chọi trâu vào ngày 09 tháng 8 Âm lịch, đặc biệt ngày này khi diễn ra lễ hội trời đổ mưa lớn, nước dâng cao sóng vỗ ầm ầm nên người dân miền biển càng củng cố niềm tin chính là ngày thủy thần Đồ Sơn hiển linh. Trong khi hai “Ông Trâu” quyết liệt húc nhau với tốc độ cực nhanh cứ như thế giửa tiếng reo hò của hàng ngàn khán giả làm cho lễ hội hào hứng tưng bừng náo nhiệt. Đây là một lễ hội với lễ nghi có cờ quạt trang trọng, rước kiệu thần có lọng che và phường bát âm.
Lễ hội Chọi Trâu ở Đồ Sơn Hải Phòng là một dịp để dân ven biển Hải Phòng thể hiện tín ngưỡng và lòng tôn kính thần linh, cầu mong bình yên cho người ra khơi đánh cá được đầy ghe và an lành trở về, người nông dân cầu mong gió thuận mưa hòa mùa màng tốt tươi, lúa đầy bồ. Trong văn hóa cộng đồng người dân Hải Phòng, còn lưu truyền câu ca cổ: "Dù ai buôn đâu bán đâu / Mùng chín tháng tám chọi Trâu thì về"
2- CHÙA HANG DI TÍCH CỔ XƯA.
Sau khi tham quan biển Đồ Sơn chúng tôi đến viếng chùa Hang một di tích cổ xưa cách đó không xa khoảng chừng vài km.
Chùa Hang di tích cổ xưa nơi thành phố cảng.
Chùa Hang Đồ Sơn còn có tên là Cốc Tự cổ xưa tọa lạc tại khu 1, phường Vạn Sơn, Đồ Sơn. Ngôi chùa trong hang có tượng Phật Quang, theo tài liệu cổ để lại vào thế kỷ thứ 2 TCN thời vua Hùng có nhà sư xứ Thiên Trúc tên là Bần đi cùng các thương buôn sang Giao Châu truyền bá đạo Phật cư trú tu hành tại hang động này.
Ngày nay sau nhiều lần tôn tạo “chùa Hang mới” được xây dựng cách nơi chùa củ khoảng 100 m sát bên đường, dựa vào vách núi thấp có 3 tầng. Ngay gần cổng chùa có tượng Phật Quan Âm và ngôi tháp 7 tầng tượng trưng cho 7 vị tổ sư từng tu hành tại đây. Bên cạnh còn có nhiều tượng La Hán và tượng tứ linh Long, Lân, Qui, Phụng nét khắc họa rất sắc xảo mềm mại nhưng vẫn toát lên nét uy nghi. Hai bên cổng có hai dãy tượng La Hán bằng đá biểu hiện sự tôn nghiêm của ngôi chùa.
Chùa Hang được nhiều học giả đánh giá về bước đầu tiên du nhập Phật Giáo vào Việt Nam. Cuối đời Hùng Vương chung quanh ngôi chùa là dân làng chài, truyền thuyết kể rằng thuở ấy có vị sư tên là Bần người Thiên Trúc (Ấn Độ) đến tu trong chùa Hang cho đến khi viên tịch. Theo các thần tích để lại ở miếu Thị Đa làng Cốc Liễn, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng thì khi bà Đa (Thị Đa) có người con bị chết đuối gặp một sư thầy đi ngang qua dùng cây gậy thần cứu sống, khi hỏi tên họ nhà sư để tạ ơn nhà sư đáp: Cứ gọi ta là Đông Yên. Về sau dân làng tìm đến Đông Yên mới biết rằng vị sư thầy đó chính là Chữ Đồng Tử và cây gậy thần đó do nhà sư Ấn Độ trao cho Chữ Đồng Tử là 1 trong 4 vị thần “Tứ Bất Tử” mà người dân tôn thờ. Ngày nay tại miếu thờ thần Đông Yên ở làng Cốc Liễn còn lưu giữ 20 đạo sắc phong từ đời vua Lê Thần Tông (1628) và đời vua Khải Định (1916-1925) minh chứng chùa Hang là nơi đầu tiên Phật Giáo du nhập vào Việt Nam.
Ngoài yếu tố tâm linh, ngôi chùa là một di tích lịch sử, nơi lưu giữ hàng trăm tượng Phật bằng đồng mạ vàng, gốm sứ, đất nung, chạm khắc tinh vi đĩnh cao của nghệ thuật thời nhà Lý ngàn năm trước. Bên cạnh còn có hàng trăm đồ phụ tế cổ xưa quí giá.
3- THÁP TƯỜNG LONG.
Tháp Tường Long.
Điểm đến kế tiếp của chúng tôi là tháp Tường Long cũng là một di tích vào đời Nhà Lý cổ xưa vào 10 thế kỷ trước, cách chùa Hang không xa khoảng gần chục km. Chùa Tháp Tường Long trên đỉnh núi Long Sơn cao 126 m cũng tại bán đảo Đồ Sơn, Hải Phòng. Mùa thu năm 1058 vua Lý Thần Tông sau khi ngự giá qua cửa biển Ba Lộ đã dừng chân tại đây Ngài nằm mộng thấy rồng vàng hiện lên nên truyền lệnh cho xây cất ngôi tháp lấy tên là Tường Long nghĩa là thấy rồng vàng hiện lên để ghi nhớ điềm lành.
Những kiến trúc của ngôi chùa tháp cổ trải qua thời gian lâu dài và bởi những biến cố lịch sử nên bị hủy hoại hầu hết. Năm 2010 ngôi tháp và chùa được phục dựng tôn tạo như ngày nay. Quần thể di tích chùa tháp Tường Long có nhiều tượng phật to lớn, ngôi bảo tháp có 9 tầng bên trong tầng thứ nhất có tượng Phật lấy nguyên mẫu phật A Di Đà ở chùa Phật Tích (Bắc Ninh), và cái chuông chùa nặng 1000 kg mô phỏng theo chuông chùa Vân Bản cùng nhiều công trình kiến trúc phụ khác. Tháp được xây dựng bằng gạch gốm cao khoảng 45 m, cách trang trí tháp giữ được những nét đặc trưng của thời Lý với các hoa văn, họa tiết mềm mại, tinh xảo.
Tháp Tường Long ngày nay đã trở thành điểm đến tâm linh của đông đảo du khách trên cả nước, đặc biệt vào dịp đầu năm.
4- ĐIỆN THỜ BÀ ĐẾ, ĐỒ SƠN.
Đền Bà Đế - tại vũng Ngọc, Đồ Sơn.
Nghe cậu H. tài xế giới thiệu thiên hạ đồn rằng ở Đồ Sơn có đền Bà Đế cũng linh thiêng lắm, cậu cũng chưa từng đến vậy hãy cùng đến viếng đền xem sao.
Đền Bà Đế dưới chân núi Độc ven Vũng Ngọc, phường Ngọc Hải, quận Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng. Ngôi miếu thờ Bà Đế khi xưa khiêm tốn xuống cấp đến năm 1988 được dân làng trùng tu tôn tạo như hiện nay. Đền dựa lưng vào núi mặt hướng ra biển, chính điện thờ Bà Đế và song thân phụ mẫu. Căn bên trái thờ Vua Biển cùng vua núi vua đất và chúng sinh. Bên phải gian chính thờ Tam Tòa Thánh Mẫu là 3 vị nữ thần cai quản Trời, Đất và sông núi. Đối diện bàn thờ Tam Tòa Thánh Mẫu là bàn thờ Đức Đại Vương (Đức thánh Trần Hưng Đạo). Trước sân chùa có hình thuyền rồng trên đó có tượng Bồ Tát Quan Thế Âm. Từ khi ngôi đền xây dựng lại càng nhiều khách thập phương đến thắp nhang, vãng cảnh.
Theo di chỉ tại đền cho biết sự tích Bà Đế với chuyện tình thương tâm có thật vào thời Chúa Trịnh Doanh đầu thế kỷ 18.
Chuyện kể rằng vào năm 1718, có 2 vợ chồng họ Đào lấy nhau đã 20 năm mà hiếm muộn con nên họ cầu Trời Phật ban cho đứa con để mai sau có người phụng dưỡng tuổi già. Tấm lòng thành khẩn cầu xin cảm động lòng Trời cho bà hạ sinh cô con gái đặt tên là nàng Hương. Càng lớn cô cành xinh đẹp, siêng năng và có tiếng hát rất hay cô thường cất lên vang theo tiếng vi vu của lá rừng cũng như hòa điệu cùng tiếng rì rào của sóng biển vỗ về ghềnh đá ven bờ. Một hôm vào năm 1740 khi chúa Trịnh Doanh kinh lý trấn Hải Dương ngang qua vùng Vũng Ngọc, Đồ Sơn bằng thuyền tiếng hát của Nàng Hương đã làm hút hồn vị Chúa ông sai binh sĩ đi tìm người đang hát ấy. Chúa Trịnh Doanh siêu lòng trước sắc đẹp kiều diễm của cô thôn nữ Đồ Sơn hai người đem lòng yêu thương nhau suốt cả tháng trời không muốn rời xa. Trước khi trở về kinh đô Chúa Trịnh Doanh hứa hẹn hãy chờ đợi ít ngày sẽ trở lại rước nàng về kinh.
Nàng Hương ngày đêm trông chờ Chúa trở lại rước nàng, nhưng vẫn bặt tăm làm cô gái càng lo sợ khi biết mình đang mang thai. Theo tục lệ khắc khe của dòng họ Đào và Làng Tổng khi người con gái không chồng mà có thai sẽ bị trừng phạt bắt “bỏ rọ” dìm xuống biển tại khu vực núi Độc, Đồ Sơn.
Biết sẽ phải chết oan ức nhưng Nàng Hương không thể nói ra bèn ngửa mặt lên trời mà than rằng: “Phận gái thân cô, gặp Chúa thương yêu con đâu dám chống, nghĩa Cha Mẹ họ hàng con đâu dám quên. Cúi xin trời Phật chứng giám cho lòng con, nếu con bị oan, khi con bị dìm xuống biển, trời Phật hãy cho con nổi lên ba lần. Nếu đúng như vậy thì họ hàng hãy cho con được sống, nếu con có một lời dối trá thì thân này sẽ chìm xuống biển để làm gương cho hậu nhân”.
Mọi người chứng kiến Nàng Hương nổi lên 3 lần nhưng vẫn cố chấp lấy đá cột vào rọ ném xuống biển, cái chết oan ức đó của người bạc phận cùng thai nhi trong bụng làm cha mẹ cô quá đau lòng rồi mất theo. Khoảng hơn tháng sau Chúa Trịnh Doanh giử đúng lời hứa đem thuyền hoa trở lại rước nàng biết được sự tình về nỗi oan khuất của Nàng Hương mang theo giọt máu của Chúa, Ông ra lệnh cho Hàng Tổng, quan lại và dân chúng địa phương lập đàn giải oan dựng đền tại chân núi Độc. Đền Bà Đế có từ đó với sự linh thiêng hiển hiện người dân luôn được sống trong cảnh an vui hạnh phúc, sóng yên biển lặng, ngư dân ra khơi đánh bắt luôn được thuận buồm xuôi gió người ta tin tưởng đó là dưới sự che chở, phù hộ của Nàng Hương.
Khi vua Tự Đức có lần ngang qua viếng đền nhà vua ban sắc phong nàng Hương là: “Đông Nhạc Đế Bà - Trịnh Chúa Phu Nhân”. Đền thờ Nàng Hương chính thức có tên Đền Bà Đế từ đó. Tiếng lành đồn xa đền Bà Đế rất linh thiêng nên dân chúng xa gần ở quanh vùng Hải Phòng rồi các nơi đến đền Bà Đế cầu tự (cầu con), cầu lộc, cầu phước, giãi oan, v.v…
Lễ Hội chính của Đền Bà Đế vào các ngày 24-25-26 tháng 2 âm lịch hàng năm, không chỉ vào mùa xuân mà quanh năm đều có khách viếng đền, người ta tin rằng những ai thành tâm đến cầu xin sẽ thấy được sự hiển linh.
5- KẾT THÚC CHUYẾN ĐI.
Trước khi ra phi trường Cát Bi rời Hải Phòng trở vào Nam chúng tôi dạo quanh bải biển Đồi Rồng nằm trong khu nghĩ dưỡng quốc tế vừa mới khánh thành năm rồi, là một điểm du lịch nổi tiếng nhất của thành phố Hoa Phượng – Phường Vạn Hưng, quận Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng.
Khu du lịch Dragon Ocean là khu đô thị biển lớn nhất miền Bắc gồm: Bải biển nhân tạo (Dragon Beach) được lấp cát vàng khắc phục bùn nước trong tốt hơn biển Đồ Sơn, có các hạng mục bể bơi nước ngọt /nước mặn, công viên nước, khu du lịch sinh thái, sân golf, khu vui chơi, khu mua sắm, nghĩ dưỡng, biệt thự, khách sạn 5 sao lớn nhất Hải Phòng. Với qui mô 480 ha, kinh phí đầu tư 2,500 tỷ VNĐ do tập đoàn Vạn Hưng và tập đoàn Geleximco làm chủ đầu tư. Khu đô thị Dragon Ocean góp phần phát triển ngành du lịch của Hải Phòng.
Kiến trúc độc đáo cầu Hoàng Văn Thụ bắt ngang qua sông Cấm.
Ở khu Dragon Ocean hai bố con nhà tui có một kỷ niệm vui vui chụp được tấm hình tại bải biển trong khu du lịch nổi tiếng, tuy nhiên cảnh quan độc đáo là không một bóng người. Do thời tiết nồm nên chẳng ai thèm ra biển, hình như các khu vui chơi cũng đều bị đóng cửa. Xem tấm hình cô Út Ngọc Ruby tỏ vẻ thích thú:
- Ba chuyến đi này có vài điều ngoài dự tính như mình phải trở về sớm không đi Vịnh Hạ Long được, gặp thời tiết nồm suốt cả tuần khó chụp được tấm hình đẹp, mặc dù vậy con cũng có vài tấm hình độc đáo như tấm hình này, con thích lắm!
- Ừ, ba thấy tấm hình có nét dịu dàng thân thương mà trong hoàn cảnh biển trời bao la chỉ có “ta với ta” đó là nét độc đáo không phải ai cũng có cơ hội chụp được tấm hình như thế.
- Hihi! Còn nữa á ba, chỉ có mấy ngày mà mình đi qua tới 5 tỉnh miền duyên hải vịnh Bắc Bộ viếng thăm một số di tích của các triều đại lẫy lừng, bải biển Đồ Sơn nữa và bây giờ Dragon Ocean là khu du lịch nghĩ dưỡng quốc tế thật xứng đáng một chuyến đi hén ba?
- Ừ, kỳ này chuyến đi vất vả thật nhưng cũng có nhiều điều cho mình hài lòng chứ, miễn sao con vui là được. Ông gìa mỉm cười bao dung.
Hai bố con chậm rải dạo những bước chân trên cát mềm mé nước, trong lúc cô Út Ngọc Ruby đang phấn khởi kể chuyện nhưng thấy ông gìa đang lơ đễnh nhìn ngoài xa khơi hình như nghĩ ngợi điều gì đâu đâu:
- Ba, hình như ba có điều gì ưu tư thì phải?
Ông già nhìn biển Đồ Sơn Hải Phòng làm ông nhớ biến cố 1954 chia đôi đất nước tại nơi đây những chuyến tàu “há mồm” đưa hàng mấy trăm ngàn đồng bào di cư vào Nam. Theo tài liệu từ Operation Passage to Freedom (Chiến Dịch Hành Trình Tự Do) Đô Đốc Lorenzo S. Sabin chỉ huy đơn vị đặc nhiệm 90 tại Tây Thái Bình Dương của hải quân Hoa Kỳ nhận một mệnh lệnh đặc biệt khẩn cấp: “Chiến dịch Hành Trình Tới Tự Do, bắt đầu từ ngày 08 tháng 8 năm 1954, với nhiệm vụ vận chuyển an toàn nhất, nhanh nhất, và nhiều nhất số người Việt Nam muốn di cư vào Miền Nam”. Thấy cô con gái đang vui vẻ nên ông già không muốn làm cô bé mất vui nên ông nói:
- Cũng không có gì, đến biển Đồ Sơn này ba nhớ đến sự kiện tại đây là một điểm đưa người miền Bắc di cư vào Nam năm 1954 khi đất nước bị chia đôi. Thôi, lịch sử đã sang trang, đã hơn 70 mươi năm trước … Vận mệnh đất nước hôm nay không thuộc thế hệ đã qua xa rồi, tương lai ra sao phải do thế hệ trẻ như các con góp bàn tay, trí tuệ đưa Việt Nam hội nhập vào dòng chảy tiến bộ trên thế giới.
Rồi ông già chuyển hướng câu chuyện thích hợp hơn, cô con gái khoát tay ba cùng từng bước chầm chậm trên cát biển, lắng nghe:
- Con thấy không, như cây cầu Hoàng Văn Thụ bắt ngang sông Cấm ở Hải Phòng đó có cầu vượt hình xoắn ốc độc đáo hồi 20, 30 năm trước không ai có thể tưởng tượng ra, xa hơn như mấy năm nay con đi theo ba tham quan các di tích đền miếu trải qua nhiều biến cố lịch sử từng triều đại luôn có sự thay đổi dù rực rỡ hay yếu kém đâu có thời nào vĩnh cửu đâu.
- Ba, con nghĩ con rất may mắn được theo ba mấy năm nay có những chuyến đi để con hiểu biết thêm về đất nước mà từ trước chỉ biết qua tài liệu hay sách vở. Đặc biệt là học lại bài học lịch sử qua trải nghiệm thực tế nơi các đền miếu di tích trăm năm, ngàn năm. I Love You Daddy!
Lê Hữu Uy
(March 15, 2025 - Kỷ niệm chuyến đi cùng cô con gái Út Ngọc Ryby tham quan các tỉnh quanh vùng vịnh Bắc Bộ).
