Năm qua năm Mèo
(Nói theo người Tàu
Thì là năm Thỏ
Không hiểu tại sao
Có lẽ con mèo
Chuyên môn bắt chuột
Bảo vệ ruộng lúa
Người Việt khoái hơn?)
Thế giới đổi thay,
Tin tức hàng ngày,
Nổi lên tứ phía
Đọc thấy khiếp vía
Muốn dẹp Iphone!
Muống quăng Ipad!

AI Trí tuệ nhân tạo
Táo nghĩ thấy buồn
Vì sắp thất nghiệp
Vì Ngọc Hoàng ngồi
Trên cỏi chơi vơi
Chắc mấy từng trời
Tín hiệu quá rõ
Lúc nào ngài rỗi
Cứ hỏi “ây ai”
Viết tắt là AI
Trí tuệ nhân tạo.
Tuy vậy thần đây
Nếu không ra tay
Viết sớ báo cáo
Ngọc Hoàng tuổi già
Biết đâu hơi lẫn
Nếu Ngài quên mất
Cắt đứt sổ lương
Ắt thần húp cháo!

Cũng như tài tử
Nhà viết truyện phim
Ở Hollywood
Đình công liên miên
Vì sợ như điên
Trí tuệ nhân tạo
Sẽ làm mất job (1)
Tài tử phim ảo
Kỹ thuật số ra
Âm nhạc cũng là
Sản xuất điện toán
Cuộn phim hoạt họa
Trước làm cả năm
Bây giờ vài tuần
Là xong cái rụp!

Thượng đế thấy chưa
“Ây Ai” ghê gớm
Nó là hiện tượng
Nổi bật năm nay
Chứng khoán thị trường
Bùng nổ đầu cơ
Bán dẫn nhào vô
Kiếm lời nhanh chóng!
Không khéo có ngày
“Ây Ai” nhận thức (2)
Nổi loạn quá mức
Chống lại người ta
Kiến thức bao la
Học hỏi vô tận
“Máy Học” Học Sâu” (3)
Nó chẳng bao lâu
Tiến hóa thần thông
Như Tôn Ngộ Không
Tung hoành thiên hạ. (4)

Trời còn nhân từ
Tha thứ người ta
Còn nghe những lời
Con người cầu nguyện
Robot thì không
Chơi theo luật rừng
Hoàn toàn lý lẽ
Nguy hiểm không kém
Đại dịch, hạt nhân
Đe dọa nhân quần
Sợ không tồn tại.

“Địa cầu hâm nóng”
Đã vậy năm nay
Thiên tai tràn lan
Động đất lan tràn
Địa cầu hâm nóng
(Nói theo khoa học
Là lỗi con người
Nhiên liệu hóa thạch
Xả khói không thôi
Ô nhiễm không khí
Chính phủ Biden
Cùng với Tây phương
Muốn tránh tai ương
Ép dùng xe điện
Thay thế xe xăng
Ngưng dùng đi-zơl
Ngưng dùng “hóa thạch” (5)
Tạo môi trường xanh
Nhưng nhiều người nghi
Chuyện này không đúng
Kỹ nghệ dầu hỏa
Xe xăng cũng sợ
Bị mất việc làm
Xe điện còn đắt
Sạc điện lôi thôi…

Tai ương nhiều vậy
Cọng với Ây Ai
Lấn trí khôn người
Nhiều người lo ngại
Tận thế đến nơi
Như lời Kinh Thánh.

Y tế
Xét về dịch bệnh
Con Mèo vẫn còn
Đỡ hơn năm Cọp.
COVID đã giảm
Thành bệnh mùa đông
Đa số dân Mỹ
Ít nhiều miễn nhiễm
Thiên hạ lười biếng
Chích ngừa không nhiều
Thuốc dù không thiếu.
Mùa đông năm qua
Dịch bệnh cũng may
Đỡ nhiều hơn trước
Châu Âu hơi kẹt
Y tế thiếu người
Bác sĩ điều dưỡng
Phải đi kêu gọi
Ngoại quốc phụ vô. (6)
Phía bên Trung Quốc
Vắc xin yếu kém
Số chích ngừa thấp
Ở đám người già
Cuối năm 22
Qua năm 23
COVID phát ra
Bùng lên dữ dội
Sau khi chính quyền
Đột ngột cúp ngang
Biện pháp an toàn
Zero COVID! (7)
Nhà thương tràn lan
Không đủ trang bị
Không nhận bệnh nhân
Mấy trăm ngàn người
Lăn đùng chết bịnh.(8)
Mùa đông lại đến
Miền Bắc Trung Hoa
Viêm phổi tràn lan
Nhập viện hàng ngàn.
Hy vọng vi khuẩn
Thứ cũ mà thôi
Đừng bệnh gì mới!

Thuốc giảm cân
Nhảy qua chuyện vui
Cho người béo mập
Ở bên Mỹ này
Mập hay quá cân
Hết hai phần ba
Đàn ông đàn bà
Đều mê được ốm
Nhưng vì cái miệng
Đi kiện cái thân
Ăn uống rần rần
Lại không vận động
Nên nặng vô cùng!

May mới năm nay
Thuốc semaglutide
Tên “ Ozempic “
Mọi người rất thích
Tiêm vào dưới da
Mỗi tuần một lần
Hết thèm ăn uống
Sụt mấy mươi cân
Trừ thêm nhiều bệnh
Tìm mạch tiểu đường
Còn bớt nghiện ngập
Chỉ kẹt chút thôi
Giá tiền quá đắt
Đô Mỹ cả ngàn
Đều đều mỗi tháng!

Việt Nam
Kinh tế Việt Nam
Cũng mới đi qua
Khổ nạn Cô Vít
Du khách quá vắng
Làm ăn không ra
Khách sạn tiệm ăn
Hàng loạt đóng cửa
Trả lại chủ nhà!
“Nhà đất đóng băng”
Thêm các ngân hàng
Bê bối triệu tỷ (9)
Phát cổ phiếu ma
Ông bà đại gia
Vô tù cũng lắm
Sau án Việt Á
Tiếp tục “đốt lò”! (10)
Hai chỗ phát to
Công nghệ hoa hậu
Phẫu thuật thẩm mỹ
Tẩy da trắng ra
Răng sáng hơn ngà
Và ngành phát hình
YouTube kinh doanh
Nấu ăn du lịch
Đi khắp hành tinh.
Chút tin “kỳ kỳ”
Ngành xe hơi Việt
Xe điện VinFast
Đổ bộ Cali
Lại xây nhà máy
Carolina
Mấy tỷ đô la
Cổ phiếu phát ra
Lao đao lên xuống
Thử đất Cờ Hoa!

China
Thế giới làm ăn
Hết tin China.
“Công xưởng sản xuất
Cho toàn thế giới” (11)
Khủng hoảng địa ốc
Xây dựng đầu cơ
Nhiều “Thành phố ma”
Thiệt hại hàng tỷ.
Ngoại quốc đi ra
Việt Nam hưởng lợi
Cùng với Mã Lai
Đài Loan Ấn độ
Đầu tư nhảy vào
Tiền bạc bỏ ra
Xây dựng nhà máy
Thay thế China.
Chủ NVDA
Trị giá ngàn tỷ
Còn thăm Hà Nội
Ăn uống vìa hè
Hy vọng phát triển
Công nghệ Ây Ai
Bán dẫn tương lai
Việt Nam là “nhà” (12)
Hy vọng cất cánh.

“Indo-Pacific”
Không chỉ kinh tế
Mà còn chính trị
China hung hăng
Bá quyền Biển Đông
Liên kết Putin
Chống Mỹ-Ukraine
Phá cờ cấm vận.
Tây phương lo sợ
Chiến lược bèn giăng
Bên Thái Bình Dương
Hàn Nhật phía Bắc
Úc - New Zealand
Nằm ở phía Nam
Liên minh Ấn Độ
(Hơn một tỷ người
Đông nhất thế giới
Nhưng cũng lừng khừng
Chủ nghĩa thời cơ
Phe nào chưa rõ!)

Ngoại giao cây tre
Việt Nam nằm giữa
“Ngoại giao cây tre”
Cả trăm triệu dân
Hiếu học, trẻ trung
Nguồn nhân lực tốt
Địa chính trị gần
Các trục giao thông
Nối liền thế giới
Được o bế nhiều
Biden tung chiêu
Đối tác chiến lược
Toàn diện cấp cao
Lại thân chinh đi
Qua thăm Hà Nội
Gặp Bí Thư Trọng
Cam kết tôn trọng
Thể chế của nhau
Còn lẩy thơ Kiều
Chuyện trước tới nay
Chưa bao giờ có! (13)
Chỉ ba tháng sau
Cụ Tập bay mau
Qua thăm Hà Nội!
Thế giới coi bộ
Thay đổi vòng vòng
Nửa thế kỷ xong
Trở lại như cũ
Giới chức tranh thủ
Thăm viếng Việt Nam
Tàu chiến Hoa Kỳ
Lởn vỡn Đông Á (14)
Chẳng khác ngày xưa
Hạm đội thứ bảy
Ngoài khơi nước ta
“Thế giới tự do”
Đệ Nhị Cọng hòa
Xuýt xoa ve vãn
(Rồi “au-revoir “!)

Kissinger
Nhắc lại chuyện xưa
Nhớ Kissinger
Vừa mới qua đời
Sống nguyên thế kỷ!
Trung Quốc sầu bi
Tiếc người tri kỷ!
Bộ trưởng Ngoại giao
Dưới trào Nixon
Thời chiến tranh lạnh
Bàn cờ thế giới
“Realpolitik”
Chính trị thực tiển (15)
Chia rẽ “Trung-Xô”
Thay đổi sân chơi
Rước Trung Quốc vào (16)
Kéo Mỹ ra khỏi
Miền Nam chúng ta
Nhiều người không ưa
Buộc tội phản trắc
“Đồng Minh Tháo Chạy” (17)

Ukraine
Nhắc đến chuyện xưa
Nhìn chuyện hôm nay
Nga đánh Ukraine
Chiến tranh tàn khốc
Đã được hai năm
Chưa phân thắng bại
Bom đạn mưa rơi
Trên đầu dân chúng
Thanh niên chết thảm
Hai nước rã rời
Cứ đánh nhau hoài
Chừng đến kiệt sức
Hết tiền hết đạn
Mới ngưng chiến chăng?(18)
Quốc hội Hoa Kỳ
Vẫn còn lưỡng lự

Năm cùng tháng tận
Đưa ra điều kiện
Cải tổ di dân
Chặn biên giới Mỹ
Quân viện mới thông!
Sang năm nếu Trump
Đắc cử tông tông
Chắc còn biến chuyển?
Bí quá phải thông?

Israel
Lại còn phải lo
Israel nữa
Người dân Do Thái
Ăn lễ bình yên
Mùng 7 tháng 10
Hamas tấn công
Từ Bắc xuống Nam
Trên trời trên bộ
Giết hàng ngàn người
Già trẻ lớn bé
Còn bắt con tin
Trên hai trăm mạng.
Do Thái trả đủa
Khủng khiếp kinh hoàng
Giết hai mấy ngàn
Phần đông dân sự
Đàn bà con nít
Gaza nát tan
Vẫn chưa hả giận
Ngưng bắn vài hôm
Lại rồi đánh tiếp.

Thế giới hai phe
Chia rẽ vấn đề
Mỗi bên mỗi lẽ
Hoa Kỳ riêng lẻ
Bênh vực phe ta
Thế giới ta bà
Đâu là chính nghĩa?

Chính trị Mỹ
Nói chuyện chia rẽ
Lại nhớ tình hình
Hiện giờ nước Mỹ
Dàn trận hai phe
Cọng hòa Dân chủ
Không đội trời chung!

Bên này bên kia
Đem nhau ra tòa
Hăm tù mọt gông
Cựu Tổng thống Trump
Ra tòa không nghỉ
Truy tố bốn lần (19)
Con ông Biden
Cũng bị xoi mói
Tham nhũng lôi thôi.
Chơi nhau đã đời!

Chẳng qua bầu cử
Tổng thống tới nơi
Sang năm con Rồng
Bầu ra người mới!
Hai ứng cử viên (20)
Đều ngườì cao tuổi
Gần đất xa trời!
Hai ông già gân
Quyết đấu một trận
Dân chúng mệt rồi (21)
Chê cả hai nơi.

Thêm một điểm nóng
Là chuyện phá thai
Bị giới hạn bởi
Tối Cao Pháp viện
Năm hai mươi hai
Bên bảo vệ thai
Bên quyền phụ nữ
Vẫn còn gay cấn
Biểu tình dài dài!

Lại chuyện “khẳng định”
Giúp người “da màu”
Kỳ thị Á Châu
Đi vào Đại học
Phản đối lâu nay
Tối Cao Pháp Viện
Nay đã phán quyết
Cấm tính màu da!

Xã hội Mỹ
Nước Mỹ rối bời
Sau dịch COVID
Lạm phát lên ngôi
Giá lên gấp đôi
Tô phở hai chục!
Đe dọa suy thoái
Có giảm cuối năm
Qua năm hăm bốn
Chưa biết làm sao.
Súng đạn tràn lan
Giết người kỷ lục (22)
An ninh tả tơi
Các thành phố lớn
Đường phố giăng đầy
Lều người “homeless”
Tới 600 ngàn
Cắm dùi khắp nơi (23)
Siêu thị trộm cắp
Mặc sức vào ra
Bảo vệ dang ra
Nhìn không được nói. (24)
Thanh niên bối rối
Ma túy tràn lan
Chết hàng trăm ngàn
Hơn cả chiến tranh (25)
Không lấy làm lạ
Trầm cảm gia tăng
Lên gấp ba lần
So bảy năm trước (26)

Di dân Biên giới
Biên giới cũng khốn
Hai triệu người chờ
Phía Mexico (27)
Hai triệu người đã
Leo rào nhảy vô
Không cần luật pháp
Làm ăn nước Mỹ.
Nói chuyện di dân
Rộng ra một tí
Bây giờ Anh, Ý
Cũng như Bắc Âu
Không còn dang tay
Đón người ngoài tới
Nhất là tỵ nạn
Từ Trung Đông sang
Hay từ Bắc Phi
Vượt Địa Trung Hải
Dựng nhiều rào cản
Chặn người vượt biên. (28)
Chủ nghĩa dân tộc
Trổi dậy khắp nơi
Bảo vệ biên giới
Mỹ sẽ thế thôi? (29)

Việt kiều
Bồi hồi nhớ lại
Dân mình hồi trước
Trôi dạt khắp nơi
Số phận nổi trôi
Tìm đường qua Mỹ!
Bây giờ dân nhà
Vẫn tìm đường “dọt”
Dân số hải ngoại
Tiếp tục tăng gia
Đến mức 6 triệu
Ba mươi năm qua
Trăm tám [chục] tỷ đô
Gởi về cố quốc
Viện trợ ào ạt
Giúp đở quê nhà! (30)

Kỳ thị Châu Á
Nói chuyện lưu vong
Còn chuyện long đong
Da vàng ở Mỹ!
Mấy năm vừa qua
Cô Vít thăm qua
Dân Á Châu mình
Bị “đì” tối đa!
Hai người hết một
Thấy dân Cờ Hoa
Phân biệt đối xử
Kỳ thị màu da!
Bị dán thêm nhãn
“Thành công quá xá” (31)
Là dân “xa lạ”
Không phải “người nhà”!
(Mình đừng kêu ca
Người Việt chúng ta
Cũng “vua” “phân biệt”
Có người có ta!) (32)

“Ngọc Hoàng hỡi có thấu…”
Thần đây cũng ráng
Nói chuyện lung tung
Để bệ hạ thấy
Trên hành tinh này
Năm Mão vừa qua
“Ây Ai” ra đời
Địa Cầu Hâm Nóng
Bắc Cực tan băng
Bão lụt chiến tranh
Nó loạn thế nào!
Xin Ngài sang năm
Nương tay một tí
Cho chúng con nhờ!

Cứ như năm nay
Táo xin từ chức
Đi học Yoga
Táo sẽ đi… tu
Thế gian ưu tư
Táo xin miễn biết!

Táo Mỹ Gốc Việt
Cổ Nguyệt ghi lại

Cuối năm Quý Mão
Hoa Thịnh Đốn
Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ
1/28/2024

(1) https://apnews.com/article/ai-hollywood-writers-strike-artificial-intelligence-dc71c4cabcca0ee1b1afe0050d392a36
(2) “Awareness AI” là một khái niệm liên quan đến việc tạo ra các hệ thống trí tuệ nhân tạo có khả năng tự nhận thức (sef-aware), có thể hiểu được sự tồn tại của chính nó, có nhận thức về bản sắc và nhận thức được suy nghĩ và cảm xúc của nó.
(3) Machine Learning (ML):việc sử dụng và phát triển các hệ thống máy tính có khả năng học hỏi và thích ứng mà không cần tuân theo các hướng dẫn rõ ràng, bằng cách sử dụng các thuật toán/algorithm và mô hình thống kê để phân tích và rút ra suy luận từ các mẫu trong dữ liệu. Deep Learning (DL):một loại Máy Học (ML) dựa trên mạng lưới thần kinh nhân tạo (artificial neural network) trong đó nhiều lớp xử lý được sử dụng để trích xuất các tính năng cấp cao hơn từ dữ liệu.
(4) https://www.newyorker.com/humor/daily-shouts/another-warning-letter-from-ai-researchers-and-executives
(5) Nhiên liệu hóa thạch hình thành từ sự phân hủy của các sinh vật gốc cacbon bị chôn vùi đã chết hàng triệu năm trước. Các trầm tích giàu carbon được khai thác và đốt cháy để lấy năng lượng. Chúng không thể tái tạo và hiện cung cấp khoảng 80% năng lượng của thế giới. Chúng cũng được sử dụng để sản xuất nhựa, thép và rất nhiều sản phẩm. Có ba loại nhiên liệu hóa thạch - than, dầu và khí đốt.
(6) Theo WHO Châu Âu đang thiếu nhân viên y tế trầm trọng, gọi đây là một “time bomb” (mìn nổ chậm) https://www.who.int/europe/news/item/22-03-2023-the-health-workforce-crisis-in-europe-is-no-longer-a-looming-threat---it-is-here-and-now.-the-bucharest-declaration-charts-a-way-forward
(7) https://apnews.com/article/zero-covid-exit-china-reopening-investigation-abridged-d7e7cf42b8f4b97e2744b640f431a7df
(8) https://www.nbcnews.com/news/world/china-covid-death-toll-rcna91097
(9) Vạn Thịnh Phát: Vì sao bà TML bị cho là 'rút của SCB' hơn 1 triệu tỷ VND mà bị xử lý 304.096 tỷ? https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cqep0lz0yq2o
(10) https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/mr-trong-furnace-is-preparing-to-burn-viet-a-wood-12192023114451.html
(11) https://www.cnbc.com/2022/10/20/china-factory-of-the-world-is-losing-its-manufacturing-dominance.html
(12) Chính phủ Việt Nam dẫn lời giám đốc điều hành của nhà sản xuất chip Hoa Kỳ cho biết Nvidia (NVDA.O) mong muốn thành lập một cơ sở tại Việt Nam để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn của đất nước vì họ coi thị trường Việt Nam là một thị trường quan trọng.Trong chuyến thăm đầu tiên tới quốc gia Đông Nam Á này, Giám đốc điều hành Nvidia, Jensen Huang, cho biết công ty coi Việt Nam như quê hương của mình và khẳng định kế hoạch thành lập một trung tâm tại quốc gia này. https://www.reuters.com/technology/nvidia-ceo-aims-set-up-base-vietnam-2023-12-10/
(13) https://e.vnexpress.net/news/news/president-biden-cites-vietnamese-poem-in-hanoi-banquet-4652076.html
(14) https://www.reuters.com/world/asia-pacific/chinas-military-says-us-combat-ship-illegally-entered-territorial-waters-south-2023-12-03/
(15) Kissinger khai thác ngay bình thường hóa quan hệ và hợp tác với Trung Quốc để làm suy yếu đối thủ chính là Liên Xô, dẫn tới sự sụp đổ của siêu cường cộng sản này hai thập kỷ sau đó. https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cd1pve72q1yo
(16) https://vietbao.com/a317795/dao-phu-kissinger-dai-hoa-cho-ca-vnch-lan-my
(17) https://www.bbc.com/vietnamese/regionalnews/story/2005/08/050808_ngtuongtambook
(18) https://www.voatiengviet.com/a/7383341.html
Tòa Bạch ốc (7/12) cảnh báo rằng Hoa Kỳ sắp hết thời gian và tiền bạc để giúp cho Ukraine trong cuộc chiến chống lại Nga.
(19) https://en.wikipedia.org/wiki/Indictments_against_Donald_Trump#:~:text=In%202023%2C%20four%20criminal%20indictments,indictment)%20are%20on%20federal%20charges.
(20) Biden says he might not be running for reelection if Trump wasn’t in the race
https://www.washingtonpost.com/politics/2023/12/05/biden-running-trump-2024/
(21) https://abcnews.go.com/Politics/americans-country-headed-wrong-direction-poll/story?id=104633234
(22) There have been 38 mass killings with guns in 2023
https://www.washingtonpost.com/nation/interactive/mass-shootings/?itid=hp-top-table-main_p001_f002
(23) https://www.washingtonpost.com/politics/2023/11/28/homelessness-encampment-sweeps-cities/6fd395f2-8dac-11ee-95e1-edd75d825df0_story.html
(24) Ví dụ cửa hàng Lulumelon sa thải các nhân viên vi phạm chính sách của cửa hàng là không được can thiệp.
https://www.pacificresearch.org/rampant-thefts-the-new-normal/
(25) Hơn 106.000 người ở Hoa Kỳ đã chết vì sử dụng “drug” quá liều vào năm 2021, bao gồm cả thuốc bất hợp pháp (illicit drugs) và thuốc giống thuốc phiện theo toa (prescription opioid).https://nida.nih.gov/research-topics/trends-statistics/overdose-death-rates
(26) Các nhà nghiên cứu từ nhiều đại học khảo sát hơn 400.000 người từ 5/ 2020- 1/ 2023 cho thấy tỷ lệ trầm cảm được báo cáo ở người trưởng thành cao gấp ba lần so với 2013- 2016—và cao hơn nhiều ở những người trẻ tuổi.https://news.northeastern.edu/2023/02/23/mental-health-covid-19/
(27) https://www.npr.org/2023/11/12/1212058889/migrants-u-s-southern-border-historic-numbers-why
(28) https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/society/20170627STO78419/countering-irregular-migration-better-eu-border-management
(29) https://abcnews.go.com/US/wireStory/major-us-immigration-policy-discussion-105530517
(30) Theo bộ ngoại giao VN, người Việt nước ngoài lên đến 6 triệu cuối năm 2023, và tổng cọng “kiều hối” 30 năm qua lên đến 190 tỷ đô la, gần bằng nguồn vốn được sử dụng để đầu tư trực tiếp ở ngoại quốc (FDI) giải ngân trong cùng kỳ
https://www.nguoi-viet.com/viet-nam/trong-30-nam-hon-190-ty-kieu-hoi-do-ve-viet-nam/
(31)Theo Pew Research Center: Ngày nay, 57% người gốc Á trưởng thành coi sự phân biệt đối xử với người châu Á sống ở Mỹ là một vấn đề lớn. Nhìn chung, cuộc khảo sát cho thấy hầu hết người Mỹ gốc Á trải qua sự phân biệt đối xử theo ba cách rộng rãi: Những điều liên quan đến việc bị đối xử như người nước ngoài (ngay cả khi họ sinh ra tại Hoa Kỳ); được coi là thiểu số kiểu mẫu (model minority); và các hành động phân biệt đối xử khác trong các cuộc gặp gỡ hàng ngày hoặc vì chủng tộc hay sắc tộc của họ. https://www.pewresearch.org/race-ethnicity/2023/11/30/discrimination-experiences-shape-most-asian-americans-lives/
(32) https://vietcetera.com/vn/nguoi-viet-minh-co-phan-biet-chung-toc