Tai Hại Điếu Thuốc Điện Tử
(e-cigarette)
Năm mới, quyết định mới. Chừng 9% quyết định mới là sẽ thôi không hút thuốc lá và chuyển sang dùng thuốc lá điện tử ("electronic cigarette", e-cigarette) với hy vọng loại thuốc này vô hại vì chỉ có mây ("vapor") mà không có khói đốt (smoke) như thuốc lá. Những bằng chứng khoa học mới cho thấy e-cigarette không "vô hại" như lầm tưởng.
Điếu thuốc điện tử là một phương pháp cung cấp nicotine vào phổi người hút mà không cần đến thuốc lá và đốt thuốc lá [Electronic Nicotine Delivery Systems (ENDS)]. E cigarette gồm một ống chứa (nicotine cartridge) một hợp chất (e-liquid) gồm nicotine, propylene alcohol và glycerine, có chất tạo nên mùi thơm cho quyến rũ thêm. Một bộ phận làm nóng chạy bằng pin kèm theo trong "điếu thuốc" làm cho e-liquid bốc hơi, hơi này gọi là vapor trong tiếng Anh, từ đó "vaping" có nghĩa hút e-cigarette hay personal vaporizer [VP].4
Fig 2: Điếu thuốc điện tử: Aerosol được tạo ra bởi một bộ phận làm nóng (atomizer) bằng điện được kích hoạt bằng tay hoặc khi người dùng hút không khí qua thiết bị. Điều này làm bay hơi một công thức chất lỏng, thường được gọi là ‘e-Juice, hoặc‘ e-liquid, và hơi sau đó ngưng tụ để tạo thành một aerosol. Công thức này được giữ trong một bể chứa, thường được hấp thụ trong một vật liệu bọt, và thường chứa nicotine, propylene glycol và / hoặc glycerol và hương liệu. Thông thường, một đèn LED màu ở cuối được bật sáng khi thiết bị được người hút hít hơi vào.
Có nhiều kiểu thiết kế, nhiều mẫu điếu thuốc lá với độ dài và chu vi khác nhau, nhưng các thiết bị có hình dạng hoàn toàn khác nhau cũng có mặt trên thị trường. Hầu hết các định dạng có sẵn dưới dạng sản phẩm với một, hai hoặc ba mảnh. Các sản phẩm hai mảnh gồm có pin (battery) và cartomizer (cartridge/bình chứa và atomizer/bộ phun); trong các sản phẩm ba mảnh, bình chứa và bộ phun là riêng biệt. Các thiết bị có thể dùng một lần hoặc tái sử dụng, với pin có thể sạc lại và cartridge /bình chứa có thể nạp lại.
Có nhiều công thức chất lỏng điện tử, với nồng độ nicotine từ 0 đến 5%, và với các hương vị khác nhau hoặc không có hương vị.( http://www.bat-cience.com/science/ecigarettes)
Một số người cho rằng e-cigarette giúp cho người nghiện hút thuốc lá tránh được các chất độc thải ra từ điếu thuốc thật (như carbon monoxide [CO]; khói thuốc lá chứa hàng ngàn chất độc, có thể gây ung thư), và đồng thời giúp người hút cai thuốc lá dễ dàng hơn. Hiện nay cơ quan kiểm soát thuốc và thực phẩm Mỹ FDA chưa có hướng dẫn về kiểm soát (regulate) e-cigarette, nhưng một số cơ quan dân sự như Hàn Lâm Viện Nhi Khoa Hoa Kỳ (AAP) đang cảnh cáo mạnh mẽ về việc dùng e-cigarette và đề nghị những biện pháp an toàn để trẻ con không tiếp xúc với nicotine trong bình chứa của e-cigarette cũng như giới hạn bán e-cigarette cho người dưới 21 tuổi.
Những điểm sau đây làm người ta lo lắng về e-cigarette:
-
- Từ năm 2004, lúc nó được tung ra thị trường, hàng triệu người đã từng vaping.
- Chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh e-cigarette có ích để người nghiện thuốc lá cai thuốc. Ngược lại, có vẻ như e-cigarette làm người ta xài nicotine lâu hơn và người trẻ sau khi dùng e-cigarette một thời gian sẽ chuyển qua hút thuốc lá thật nhiều hơn.
- Vapor không có phần đông những chất độc trong khói thuốc. Tuy nhiên nicotine là một chất gây nghiện, và tuỳ theo hiệu, vapor có thể chứa một số chất độc như formaldehyde hay các kim loại nặng, mặc dù ở mức độ rất thấp. Có thể nói e-cigarette ít nguy hiểm hơn thuốc lá, nhưng có nhiều vấn đề hơn những hình thức cung cấp nicotine khác để cai thuốc lá như kẹo nhai có chứa nicotine (Nicorette Gum or lozenge). AAP đang đề nghị những quy định cấm dùng e-cigarette ở những nơi hiện cấm hút thuốc lá (100% smoke free venues).
- Mới đây (2018), một khảo cứu trên chuột của Hy lạp cho thấy hơi thuốc lá điện tử gây viêm, làm hại và biến đổi sinh lý của phổi cũng giống như khói thuốc lá thường.
- Tuổi thanh niên dễ bắt chước, dễ bị ảnh hưởng bởi các quảng cáo e-cigarette càng ngày càng gia tăng nhất là những nơi tụ họp thể thao đông người.
- Một số đáng kể sẽ chuyển từ e-cigarette qua thuốc lá thật. Một số nhỏ có thể dùng e-cigarette để hút cần sa (cannabis) và những thuốc tác dụng trên thần kinh (psychoactive drugs, như cocaine, amphetamine).
- Ống chứa nicotine (cartridge) nếu chẳng may vào tay các trẻ em nhỏ 1-2 tuổi có thể gây ngộ độc nặng, thậm chí chết người. Ví dụ trong năm 2014, có trên 3000 cú điện thoại gọi vào Poison Centers ở Mỹ về trẻ phơi nhiễm với nicotine, và một trẻ em chết. Chừng 1/2 muỗng cà phê dung dịch nicotine có thể giết chết một em bé mới biết đi (toddler). Do đó cần có luật để bắt buộc dùng những bình chứa có lượng nicotine bị giới hạn và được"childproof" để trẻ nhỏ không mở được.
- Nicotine tác dụng trên hệ thần kinh đang phát triển của trẻ em và thanh thiếu niên hơn là ở người trưởng thành, cho nên, nicotine trong các e-cigarette là một đe doạ cho sự phát triển bình thường của trí óc cũng như tâm tính của lứa tuổi này. Người dùng e-cigarette có thể lở miệng, ho, tim đập nhanh, tức ngực, đau ngực, áp huyết lên cao, ói mửa. Về tác dụng lâu dài của e-cigarette trên sức khỏe, hiện nay chưa có khảo cứu đem lại câu trả lời dứt khoát.
Tóm lại, dùng e-cigarette là dùng nicotine, một chất có thể gây khoái cảm, cảm giác khỏe khoắn, nhất là làm cho bớt buồn ngủ khi uống rượu, nhưng cũng là một chất độc nếu quá liều (tương ứng với trọng lượng cơ thể) và gây nghiện thuốc. E-cigarette có lẽ ít hại hơn thuốc lá nhiều. Phần lớn lo ngại về e-cigarette liên hệ đến vấn đề an toàn, nêu gương xấu, đối với trẻ em và thanh thiếu niên, do ngộ độc có thể xảy ra ở các em bé và tác dụng xấu của nicotin trên bộ óc đang thời kỳ phát triển.
Theo những con số mới nhất, e-cigarette là hình thức lạm dụng các chất độc hại phổ biến nhất trong giới vị thành niên, mặc dù có luật cấm bán cho trẻ em dưới 18 tuổi.
Cơ quan Quản trị Thực phẩm và Thuốc Hoa Kỳ (FDA) đang xem xét biện pháp cấn thanh niên dưới 21 tuổi dùng e-cigarette nếu chiều hướng này gia tăng trong năm 2019.
References:
- The American Academy of Pediatrics Issues Sweeping Recommendations on Tobacco and E-Cigarettes - See more at: https://www.aap.org/en-us/about-the-aap/aap-press-room/pages/Tobacco-and-E-Cigarettes.aspx#sthash.8OElg5T3.dpuf
- AAP: E-cigarettes http://www2.aap.org/richmondcenter/pdfs/ecigarette_handout.pdf
- https://en.wikipedia.org/wiki/Electronic_cigarette
- Comparison of the effects of e-cigarette vapor with cigarette smoke on lung function and inflammation in mice
Constantinos Glynos, Sofia-Iris Bibli, Paraskevi Katsaounou, Athanasia Pavlidou
https://www.physiology.org/doi/abs/10.1152/ajplung.00389.2017
5)https://www.yahoo.com/news/health-experts-predict-vaping-ban-e-cigarettes-really-body-121324754.html
Bác sĩ Hồ Văn Hiền
Ngày 14 tháng 12 năm 2015
Ngày 21 tháng 1, 2019
