Caged Bird (Chim Lồng)

Maya Angelou

Maya Angelou (sanh năm 1928) là một thi sĩ người da đen Mỹ. Bà từng là ca sĩ, nghệ sĩ múa, soạn nhạc, và là nữ đạo diễn điện ảnh da đen đầu tiên của Hollywood. Tuy nhiên bà nổi tiếng hơn hết trong lãnh vực văn chương.

Thời thơ ấu bà sống ở Missouri và Arkansas lúc người da đen còn bị kỳ thị nặng nề. Sau khi cha mẹ ly dị, lúc thì bà sống với bà nội, lúc thì sống với mẹ. Bà từng bị bạn trai của mẹ hiếp dâm lúc 8 tuổi. Sau khi thủ phạm bị những người cậu, chú trong gia đình giết, bà mang mặc cảm là tiếng nói của mình làm người đó phải chết. Đứa trẻ câm lặng không nói trong gần 5 năm liền, cho đến lúc được một cô giáo tận tâm dạy dỗ và hướng dẫn thưởng thức các tác phẩm văn học giá trị. Người ta cho rằng,nhờ khoảng thời gia đó, bà lặng lẽ phát triển được trí nhớ, tình yêu văn chương chữ nghĩa và khả năng lắng nghe và viết. Giai đoạn này là một trong những yếu tố chính của cuốn hồi ký nổi tiếng nhất của bà kể lại đoạn đời bà đến khi 17 tuổi "I know why the caged bird sings" [Tôi biết tại sao con chim bị nhốt trong lồng hót] (1969), một cuốn sách vẫn còn gây tranh cải trong các trường học vì một số đề tài có vẻ táo bạo đối với một số người về giới tính, bạo lực và tôn giáo.

Bà cũng từng tham gia phong trào đòi nhân quyền ở Mỹ, cùng với Martin Luther King Jr. và Malcolm X. Ngoài vô số vinh dự khác, bà được Tổng thống Obama trao Huy chương Tự do của Tổng thống (Presidential Medal of Freedom) năm 2011.

Hiện nay, bà là giáo sư về Hoa kỳ học (American studies) tại Đại học Wake Forest.

(Ref:

1) http://www.poetryfoundation.org/bio/maya-angelou

2) http://en.wikipedia.org/wiki/Maya_Angelou)

Caged Bird

The free bird leaps
on the back of the wind
and floats downstream
till the current ends
and dips his wings
in the orange sun rays
and dares to claim the sky.

But a bird that stalks
down his narrow cage
can seldom see through
his bars of rage
his wings are clipped and
his feet are tied
so he opens his throat to sing.

The caged bird sings
with fearful trill
of the things unknown
but longed for still
and his tune is heard
on the distant hill
for the caged bird
sings of freedom

The free bird thinks of another breeze
and the trade winds soft through the sighing trees
and the fat worms waiting on a dawn-bright lawn
and he names the sky his own.

But a caged bird stands on the grave of dreams
his shadow shouts on a nightmare scream
his wings are clipped and his feet are tied
so he opens his throat to sing

The caged bird sings
with a fearful trill
of things unknown
but longed for still
and his tune is heard
on the distant hill
for the caged bird
sings of freedom.

Maya Angelou

Chim lồng

Con chim nhảy nhót tự do
trên ngọn gió
và cởi sóng xuôi dòng
đến cuối sông
và nhúng đôi cánh
trong ánh nắng vàng cam
và bạo dạn coi trời xanh của riêng mình

Nhưng con chim lẫn quẩn
trong lồng chật hẹp
mấy khi nhìn xuyên
những song lồng cuồng điên
cánh  nó bị xén và
chân nó  bị trói
nên nó mở họng hát lên

Chim lồng hót
tiếng rung láy sợ sệt
những điều chưa biết
nhưng vẫn ước ao
và tiếng hót toả ra
ngọn đồi xa
vì con chim lồng
hót về tự do

Con chim tự do mơ được thêm một làn gió thoảng
và những cơn gió mùa nhẹ đi qua  cây đang thở dài
và những con sâu căng mỡ chờ trên bải cỏ rực nắng bình minh
và nó gọi bầu trời của riêng nó

Nhưng con chim lồng đứng trên mồ chôn ước mơ
bóng nó la lên tiếng thét trong cơn ác mộng
cánh nó  bị xén và chân nó  bị trói
nên nó mở họng hát lên

Chim lồng hót
tiếng láy rung sợ sệt
những điều chưa biết
nhưng vẫn ước ao
và tiếng hót toả ra
ngọn đồi xa
vì con chim lồng
hót về tự do

Maya Angelou 

Hồ Văn Hiền

22 tháng 10, 2013