Phương-Tiện và Mục-Đích
Đức Phật tên thật là Siddhartha Gautama sinh khoảng thế-kỷ thứ 6 trước Tây Lich tại vùng Népal. Cha ngài là một tiểu vương (suddhodana). Ngài lập gia-đình năm 16 tuổi. Bản-tính ngài đa sầu, đa cảm trước sự thống-khổ của con người nên cha ngài đã dùng vật-chất để giữ ngài với cuộc đời xa-hoa.
Năm 29 tuổi, ngài bỏ nhà học đạo hầu mong tìm con đường giải-thoát cho mình và cho người. Lúc đầu, ngài sống khổ-hạnh khi tu-luyện. Sau thấy đường-lối ép xác không giúp gì cho việc tìm chân-lý nên ngài không theo đuổi điều này.
Một đêm đang ngồi dưới gốc cây bồ-đề thì Phật giác-ngộ. Năm đó ngài 35 tuổi.
Suốt 49 năm, Đức Phật đem cái đạo Diệt Khổ giảng cho mọi người.
Sau khi ngài mất, năm trăm tỳ-kheo họp nhau để tụng đọc những lời nói và về việc làm của Đức Phật. Rồi khoảng một trăm năm sau lại có cuộc tụ-tập của bẩy trăm tăng-lữ để thảo-luận nhưng cả hai lần đều dưới hình-thức tụng đọc, không được viết thành văn.
Mãi đến ba trăm năm nữa dưới đời vua Asoka (A Dục) mới có những kiết tập bằng văn-tự.
Phật giáo bị Ấn-Độ giáo và Hồi giáo đàn-áp tại Ấn nhưng phát-triển tại Tich-Lan, Trung-Hoa, Tây Tạng và các nước Á Châu khác...
Nhiều hệ-phái Phật giáo được phát-sinh nên không tránh khỏi những bất-đồng ý-kiến nhưng chưa bao giờ xẩy ra đổ máu nhờ tinh-thần khoảng-khoát, khiêm-nhường, bao-dung, hòa-ái, trung-đạo của Đức Phật.
Giáo-lý của ngài chỉ là phương-tiện đi đến giải-thoát chứ không là mục-đích: ”Kìa đệ-tử hãy xem theo ngón tay ta mà thấy mặt trăng nhưng nên nhớ ngón tay ta không phải là mặt trăng”.
---------------------------------------
Tiểu Vương = tạm dich chữ suddhodana (chức-vụ đứng đầu của bộ-tộc Shakya (Thích Ca))
India = Ấn Độ
Asoka = A Dục
Trung Hoa- China
Tích Lan= Sri Lanka
Tây Tạng - Tibet
Phẩm-Vật Của Trần-Gian -- Nguyễn Hoàng Lãng Du biên-soạn